အြန္လုိင္းလူငယ္ကဗ်ာစကား၀ုိင္း( ဆရာ ေအာင္ရင္ၿငိမ္းေမးၿပီး မင္းနဒီခေျဖသည္)

အြန္လုိင္းလူငယ္ကဗ်ာစကား၀ုိင္း( ဆရာ ေအာင္ရင္ၿငိမ္းေမးၿပီး မင္းနဒီခေျဖသည္)

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။     ။ ေအာင္ခ်ိမ့္အစ မုိဃ္းေဇာ္ အဆုံး ပင္မေရစီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာေခတ္ တုန္းက အႏုပညာ ၾသဇာနဲ႔ ၀ါသမၻာ တည္ေဆာက္ႏုိင္ခဲ့ၾကတဲ့ ၀ါရင့္ကဗ်ာဆရာ အမ်ားစု အေနနဲ႔ ေခတ္နဲ႔အညီ ကဗ်ာေရးဟန္ အသစ္ေတြ ဆက္ မဖန္တီးႏုိင္ေတာ့ ဘဲ ေခတ္ေပၚ ကဗ်ာအေဟာင္းထဲမွာပဲ ရပ္တန္႔က်န္ေနခဲ့ၾကၿပီလို႔ ကုိယ္ ထင္တယ္။ အာရုံခံစားပုံ လတ္ဆတ္ၿပီး လူငယ္ဆန္ တဲ့ ေနမ်ဳိး၊ ပုိင္၊ ေမာင္ေဆးရုိး၊ မင္းေဆြႏွစ္၊ ႏုိင္မြန္ေအာင္သြင္၊ ခရမ္းျပာထက္လူ၊ ခုိင္ၿမဲေက်ာ္ စြာ၊ ေမာင္ဖီလာ၊ ကုိေရြးသူတုိ႔ကေတာ့ ျခြင္းခ်က္ေပါ့ေလ။ ကဲ ညီေလးတုိ႔ အျမင္ကုိေျပာပါဦး။

မင္းနဒီခ ။  ။ေခတ္ေပၚကဗ်ာက ေဟာင္းတယ္၊ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာက သစ္တယ္ အဲဒီလုိျဖင့္ ကြ်န္ေတာ္ မထင္ဘူးဗ်။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္း မဆုိေတာ႔ မတူညီတဲ႔ ေရးဟန္ႏွစ္ခုအျဖစ္ သီးျခားစီ ျဖစ္ထြန္းေနတယ္ လုိ႔ပဲ ကြ်န္ေတာ္ ျမင္တယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ရပ္တန္႔က်န္ခဲ႔တယ္ဆုိတာလည္း သိပ္ၿပီးလက္မခံဘူး။ ေခတ္ေပၚတုန္းက အားေကာင္းခဲ႔တဲ႔ ကဗ်ာဆရာေတြဟာလည္း သူ႔နည္း သူ႔ဟန္နဲ႔အတူ ေခတ္ၿပိဳင္ကုိ လွမ္းလွမ္းခ်ိတ္ ဆက္ေနတာကုိ ေတြ႔ေနရလုိ႔ပဲ။ ေဇယ်ာလင္း၊ ခင္ေအာင္ေအး၊ မုိးေ၀း၊ လူဆန္း၊ ေမာင္ေဒး တုိ႔ဆုိရင္ ေခတ္ေပၚေရးဟန္ကေန အေစာႀကီးရုန္းထြက္တည္ေဆာက္ႏုိင္ခဲ႔သူလုိ႔ ဆုိရမွာပါ။ ေနာက္က်ေပမယ္႔ ေခတ္ေပၚဆရာေတြထဲက လက္လွမ္းမီသေလာက္ေျပာရရင္ ဆရာေမာင္ျပည္႔မင္း၊ ေမာင္ၾကဴးရင္႔၊ ေမာင္ခင္သာျမင့္၊ ၀င္းျမင့္၊ စုိင္း၀င္းျမင့္၊ ေမာင္ယုပုိင္၊ ထြန္းေ၀ျမင့္၊ လူလန္း အခု ဒီဘက္ႏွစ္ပုိင္းမွာဆုိ တုိးေႏွာင္မုိး၊ ေမာင္ၾကည္သာ(ေတာင္တြင္း) စသည္ျဖင့္ ေနာက္ထပ္ ကြ်န္ေတာ္ မသိေသးတဲ႔ ေခတ္ေပၚကဗ်ာဆရာေတြလည္း ရွိပါလိမ္႔မယ္။  ေခတ္ေပၚဟန္ကေန ေခတ္ၿပိဳင္ ဆီ တျဖည္းျဖည္း ကူးေျပာင္းေနတာ ကုိ ေတြ႔ေန ရပါတယ္။ ေခတ္ၿပိဳင္ျဖစ္ျခင္း၊ ေကာင္းျခင္း၊ မေကာင္းျခင္း ကေတာ႔ ကဗ်ာဖတ္သူနဲ႔သာ တုိက္ရုိက္သက္ဆုိင္တဲ႔ကိစၥဆုိေတာ႔ ကြ်န္ေတာ္မေျပာလုိပါဘူး။ ေနာက္ထပ္ေျပာခ်င္တာေလး တစ္ခုက အစ္ကုိျခြင္းခ်က္အျဖစ္ေျပာထားတဲ႔ ေခတ္ေပၚဆရာေတြထဲမွာ ဆရာခရမ္းျပာထက္လူ၊ မင္းေဆြႏွစ္၊ ႏုိင္မြန္ေအာင္သြင္၊ ပုိင္ တုိ႔ဆုိရင္ ေခတ္ေပၚဟန္သီးသန္႔ မဟုတ္ေတာ႔ဘဲ ေခတ္ေပၚ လြန္ အေရးအသား( ေခတ္ၿပိဳင္Comtemporary မဟုတ္)လုိ႔ပဲ ေခၚရမလား။ ေခတ္ၿပိဳင္ခံစားမႈ ကုိ ေခတ္ေပၚ ကဗ်ာဟန္ရဲ႕ တည္ေဆာက္မႈထဲ အတြင္းက်က် ထည္႔ကစားၿပီး ကဗ်ာ ဖတ္သူဆီ တုိ္က္ရုိက္ပုိ႔ေနတာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ကေတာ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ ခံစားမႈကဲ တဲ႔ ေခတ္ေပၚ ကဗ်ာ ေရးသူ ေတြေရာ၊ ေခတ္ၿပိဳင္နည္းနာတကၠနစ္ေတြနဲ႔ ပညာရွင္ဆန္ဆန္ ေရးဖြဲ႔ ထားတဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ Comtemporary Poetry ေတြေရာ အၿပိဳင္အားေကာင္း ျဖစ္ထြန္း ေနတယ္ လုိ႔ပဲ ျမင္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆုိေတာ႔ ေအာင္ခ်ိမ္႔၊ သစၥာနီ၊ ေနမ်ဳိး၊ သုခမိန္လွဳိင္ ကေန ကြယ္လြန္ ဆုံးပါးသြားတဲ႔ ေဖာ္ေ၀း၊ေမာင္ေခ်ာႏြယ္၊ လွသန္းအထိ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ စြန္႔ပစ္လုိ႔ မရေသး လုိ႔ပါပဲ။

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။   ။ညီေလးတုိ႔က ၂၀၁၀ အလြန္မွာ ထြက္ေပၚလာတဲ့ ေနာက္ဆုံး မ်ဳိးဆက္သစ္ လူငယ္ကဗ်ာဆရာ ေတြ ေပ့ါ။ ေခတ္ၿပဳိင္ျမန္မာကဗ်ာရဲ့ အနာဂတ္အလားအလာက ညီေလးတုိ႔ ရဲ့ အႏုပညာ ဖန္တီးမႈအေပၚမွာ မူတည္ေနၿပီ။ ေခတ္ၿပဳိင္ျမန္မာကဗ်ာယဥ္ေက်းမႈ အသစ္ဟာလည္း ညီေလးတုိ႔ လက္ထဲ ေရာက္ေနၿပီလို႔ ကိုယ္ ယူဆတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြနဲ႔ လူမႈေရးနဲ႔ အႏုပညာ ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈ သိပ္မရွိတဲ့ ၀ါရင့္ကဗ်ာဆရာေတြက ေနာက္ဆုံး မ်ဳိးဆက္သစ္ လူငယ္ေတြ ေပၚထြက္ေနၿပီဆုိတာ သတိ မထားမိၾကေသးဘူး။ တခ်ဳိ႔ ကဗ်ာဆရာေတြအယ္ဒီတာေတြက်ေတာ့လည္း သတိထားမိေပမဲ့ လူငယ္ ေတြကုိ အသိအမွတ္ျပဳ တန္ဖုိးထား ေနရာေပးဖုိ႔ ၀န္ေလးတြန္႔ဆုတ္ေနၾကေသးတယ္။ သူတုိ႔ကုိ ဘာေျပာခ်င္လဲ။

မင္းနဒီခ။ ။ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာတင္မဟုတ္ပါဘူး။ ေခတ္ၿပိဳင္ျမန္မာစာေပဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈႀကီးတစ္ခုလုံးဟာ မ်ဳိးဆက္ သစ္လူငယ္ေတြအေပၚ မူတည္ေနတယ္ဆုိတာ လက္ခံပါတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲ ဆုိေတာ႔ ေခတ္တစ္ ေခတ္ဆုိတာ လူငယ္ေတြလက္ထဲမွာပဲ ရွိတယ္လုိ႔ ယုံၾကည္တယ္။ ကြ်န္ေတာ္ လက္ခံထား တာကေတာ႔ ေနရာဆုိတာေပးလုိ႔မရပါဘူး။ ကုိယ္႔ဘာသာကုိယ္ လုပ္ယူရတာပါ။ တစ္ခုေတာ႔ ရွိတာေပါ႔။ ကဗ်ာထက္ ကေလာင္နာမည္ကုိၾကည္႔ၿပီး ကဗ်ာေဖာ္ျပေနတဲ႔ မဂၢဇင္းတစ္ခ်ဳိ႕ တစ္ေလကုိေတာ႔ စိတ္ပ်က္ခဲ႔ဘူးပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ ေနာက္ပုိင္းရင့္က်က္လာေတာ႔ ဒါကုိ ဥေပကၡာ လုပ္ပစ္လုိက္တယ္။ မေျပာခ်င္ေတာ႔ပါဘူး။ အယ္ဒီတာေတြဘက္ကလည္း ျပန္စဥ္းစားတတ္မိသြား တာမ်ဳိးလည္း ပါတာေပါ႔။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆုိေတာ႔ သူ႔ဆီေရာက္လာတဲ႔ ကဗ်ာအပုဒ္ေရေတြ အမ်ားႀကီး၊ လူငယ္ကဗ်ာဆရာ ေတြကလည္း အမ်ားႀကီး။ ဒီအထဲကေန ကဗ်ာေကာင္းေကာင္းေတြ ကုိ ေရြးထုတ္ရမွာေလ။ ၿပီးေတာ႔ မဂၢဇင္းတစ္ေစာင္ထြက္ဖုိ႔ဆုိတာ ကေလာင္၀ိတ္ထည္႔ သုံးဖုိ႔ဆုိတာလည္း မျဖစ္မေနသုံးစြဲရတယ္ ဆုိေတာ႔ တစ္ခ်ဳိ႕ကဗ်ာစာမ်က္ႏွာနည္းတဲ႔ မဂၢဇင္းေတြမွာ လူငယ္ကဗ်ာ ဆရာေတြ တုိး၀င္ဖုိ႔ ခက္ခဲလြန္း ပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြအေနနဲ႔လည္း ဇြဲေကာင္းဖုိ႔ လုိတယ္လုိ႔ ျမင္တယ္။ တစ္ခါႏွစ္ခါ ပုိ႔တယ္။ မသုံးတာနဲ႔ ဒီမဂၢဇင္းက လူငယ္ေတြကို ေနရာမေပးဘူး ဆုိတာမ်ဳိး မျမင္ေစ ခ်င္ပါဘူး။ အခုလက္ရွိေရးေနတဲ႔ ကဗ်ာဆရာႀကီးေတြအားလုံးလည္း လူငယ္ကေန ျဖတ္သန္းခဲ႔ၾက ရတာပါ။ ေနရာဆုိတာ ကုိယ္နဲ႔ ထုိက္တန္ရင္ ရလာမွာပါပဲ။

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။      ။လက္ရွိ အေျခအေနအရ ၂၀၁၀ အလြန္ ေခတ္ၿပဳိင္ျမန္မာကဗ်ာ အခင္းအက်င္းမွာ ပင္မေရစီးေခတ္ေပၚကဗ်ာအျပင္ အယ္လ္ပီ ၊ နီယုိေမာ္ဒန္၊ ကြန္ဆက္ျခဴရယ္၊ စမ္းသပ္၊ စကားေျပကဗ်ာ၊ ဖလာ့ဖ္ စသျဖင့္ ကဗ်ာအမ်ဳိးအစားသစ္ေတြ အယူအဆေတြ အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိေနၾကတယ္။ အဲဒီ ကဗ်ာအယူအဆ/ အႏုပညာ လက္ရာေတြအေပၚ ညီေလးတုိ႔ရဲ့ အျမင္။

မင္းနဒီခ။     ။ကဗ်ာအယူအဆေတြ  ကဗ်ာအမ်ဳိးအစားေတြကေတာ႔ ေခတ္တုိင္းမွာ တုိးတက္

ျဖစ္ထြန္း ေနတာပါပဲ။ ဘယ္ေလာက္ထိ သယ္ေဆာင္သြားႏုိင္သလဲ။ ဘယ္ေလာက္တင္က်န္ရစ္ မလဲ ဆုိတာကေတာ႔ အခ်ိန္ကပဲ ဆုံးျဖတ္ေပးသြားႏုိင္မွာပါ။ ကြ်န္ေတာ္႔အျမင္ေျပာရရင္ေတာ႔ လက္ရွိလူငယ္ ေတြ ေရးေနတဲ႔ ကဗ်ာေတြထဲမွာ Flart, Digital Poetry နဲ႔ Prose Poetry

ေတြေလာက္သာ သိသိသာသာ တံဆိပ္ကပ္လုိ႔ ရေသးတယ္လုိ႔ထင္ၿပီး က်န္တာေတြကေတာ႔ ဒါဟာ ဘာကဗ်ာအမ်ဳိး အစားပါလုိ႔ တံဆိပ္တပ္ဖုိ႔ ေစာလြန္းေနပါေသးတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ Hybrid, Experimental နဲ႔ ဘာသာစကားကုိ အေျချပဳ ထားတဲ႔ ကဗ်ာေတြ မ်ားေနေသးတယ္ လုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ ေသခ်ာတာကေတာ႔ ပင္မေရစီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာလြန္ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာႀကီးေခတ္ အလုံးအရင္းနဲ႔ စတင္ဖြံ႔ၿဖိဳးလာေနၿပီ လုိ႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။   ။အဲဒီ ေခတ္ၿပဳိင္ကဗ်ာေတြထဲက ညီေလးတုိ႔ အာရုံတိမ္းညြတ္မႈ ရွိတဲ့ ကဗ်ာအမ်ဳိးအစား။ အဲဒီ ကဗ်ာေဗဒအေပၚ နားလည္ခံယူထားပုံ အႏွစ္ခ်ဳပ္။ တကယ္လို႔ ညီေလးတုိ႔ လက္ရွိေရးေနတဲ့ ကဗ်ာအႏုပညာလက္ရာ ေတြကုိ ဖန္တီးသူကုိယ္တုိင္ အမွတ္တံဆိပ္တစ္ခုခု ခြဲျခားေျပာျပပါ။ ကုိယ့္ အႏုပညာကုိယ္ တျခားသူေတြနဲ႔ ကြဲျပားျခားနားေအာင္ ေျပာပါလို႔ ေမးရင္ ဘယ္လိုေျဖၾကမလဲ။ တခ်ဳိ႔ ကဗ်ာဆရာေတြ/ ကဗ်ာဖတ္သူေတြကေတာ့ ကဗ်ာအႏုပညာကုိ အမည္အမွတ္တံဆိပ္ေတြ တပ္တာ
အေပၚယံ ကိစၥေတြပဲလို႔ ယူဆၿပီး ႏွစ္သက္လက္ခံမႈ မရွိၾကဘူး။ ကုိယ့္ အျမင္ေျပာရရင္ ကဗ်ာကုိယ္တုိ္င္ ကုိက တျခား အႏုပညာ အမ်ဳိးအစားေတြနဲ႔ ကြဲျပားျခားနားေနတဲ့ စာေပပုံသ႑ာန္ တစ္မ်ဳိးပဲေလ။ အဲဒါေၾကာင့္ ေမးတာပါ။

မင္းနဒီခ။   ။ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာေတြထဲမွာ အရင္ဆုံးတိမ္းညြတ္ခဲ႔တာကေတာ႔ Language Poetry ပါပဲ။ ဘာသာစကားရဲ႕ အလုပ္လုပ္ပုံ၊ ညဏ္ပညာနဲ႔ အသံဖြဲ႔စည္းတည္ေဆာက္ပုံကုိ ႏွစ္သက္ လုိ႔ ပါပဲ။ ကဗ်ာဖတ္သူကုိယ္တုိင္ ပါ၀င္ပူးေပါင္းဖြဲ႔စပ္နားလည္ယူရတဲ႔ အေရးအသားတစ္မ်ဳိးျဖစ္ေန တာအျပင္ ကဗ်ာရဲ႕ အသက္ဓါတ္တစ္ခုျဖစ္တဲ႔ အသံစနစ္ကုိပါ ခ်ိတ္ဆက္ဖြဲ႔စပ္လုိ႔ရတဲ႔ ကဗ်ာ အမ်ဳိးအစား တစ္ခု ျဖစ္လုိ႔ပါ။ ကြ်န္ေတာ္လက္ရွိေရးေနတဲ႔ ကဗ်ာဟာ ဘာအမ်ဳိးအစားလည္း ဆုိတာကေတာ႔ Hybrid နဲ႔ Experimental ေတြပဲျဖစ္မယ္ထင္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ႔ ကြ်န္ေတာ္ကဗ်ာေရးတဲ႔အခါ  ကုိယ္ေလ႔လာထားတဲ႔အထဲက ကဗ်ာနည္းနာတစ္ခုခုကုိ လုိအပ္ရင္ လုိအပ္သလုိ ဆြဲငင္သုံးစြဲေလ႔ ရွိပါ တယ္။ ေခတ္ေပၚဟန္လည္း စိတ္လုိလက္ရရွိတုိင္း ေရးေန တုန္းပါပဲ။ အခုေနာက္ပုိင္းကေတာ႔ ဘယ္လုိ ကဗ်ာအမ်ဳိးအစားပဲျဖစ္ျဖစ္ ကြ်န္ေတာ္အာရုံကုိ တစ္ခုခုလာရုိက္ခတ္တယ္။ အဲဒီကဗ်ာကေန အျခား အာရုံခံစားမႈတစ္ခုခုကုိ ကူးစက္ေစတယ္ ဆုိရင္ ႀကိဳက္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ ကဗ်ာတန္းစားမခြဲပါဘူး။

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။   ။ညီေလးတုိ႔ အေနနဲ႔ ကဗ်ာအႏုပညာ လက္ရာတစ္ခုကုိ ဘယ္လို အေတြးအေခၚ ဘယ္လို အာရုံခံစားပုံ ဘယ္လို အတတ္ပညာပုိင္း နည္းစနစ္ပုိင္းေတြ နဲ႔ ေရးသားဖန္တီးေနၾကသလဲ။ ကဗ်ာေရးသားျခင္းရဲ့ ေနာက္ကြယ္မွာ ဘယ္လို ေနာက္ခံ အယူအဆနဲ႔ ခံယူခ်က္ ယုံၾကည္ခ်က္ေတြ ရွိေနၾကသလဲ။

မင္းနဒီခ ။     ။ကြ်န္ေတာ္ ကဗ်ာေရးျဖစ္တဲ႔ အခိုက္အတန္႔ေတြကေတာ႔ ကြ်န္ေတာ္႔အာရုံကုိ ခံစားမႈတစ္ခုခု ျပင္းျပင္း ျပျပလာရုိက္ခတ္ခံရတုိင္း စကားလုံးေတြဟာ ကဗ်ာအျဖစ္ အန္ထြက္ေတာ႔ တာပါပဲ။ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ပတ္၀န္းက်င္က ေန႔စဥ္အျဖစ္အပ်က္ အေသးအမႊားေလးကအစ ၂၀၁၂ ကမာၻပ်က္မယ္႔ သတင္းအထိ ကြ်န္ေတာ္႔အတြက္ အခုိက္ဓါတ္တစ္ခုခုမရမခ်င္း ကြ်န္ေတာ္ ကဗ်ာမေရးတတ္ပါဘူး။ တစ္ခါတစ္ေလ ေတာ႔ ငါကဗ်ာမေရးျဖစ္တာ ၾကာၿပီ။ ကဗ်ာတစ္ေလာက္ ေရးဦးမယ္ ဆုိၿပီးေတာ႔ ေရးျဖစ္တဲ႔ ကဗ်ာေတြ လည္း ရွိဖူးပါတယ္။ အတတ္ပညာနဲ႔ နည္းစနစ္ကေတာ႔ ကြ်ဲကူးေရပါ ပါပဲ။ ဘယ္ဟာကုိ ဘယ္လုိ လုပ္မယ္မစဥ္းစားခင္မွာပဲ ကဗ်ာက သူသြားခ်င္တဲ႔ လမ္းေၾကာင္းအတုိင္း ကြ်န္ေတာ္႔ကို ဆြဲေခၚ သြားတာ ခံလုိက္ရတာပါ။ အယူအဆေတြ ယုံၾကည္ခ်က္ေတြအေၾကာင္းေျပာရရင္ ငါဟာ ျမန္မာကဗ်ာ ေလာကႀကီးကုိ ပခုံးထမ္း တင္ပစ္ လုိက္မယ္ဆုိတဲ႔ အေတြးမ်ဳိး ကြ်န္ေတာ္႔မွာ မရွိပါဘူး။ ငါ ကဗ်ာ ေရး တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကဗ်ာျဖစ္တယ္ ဆုိတာေလာက္ပါပဲ။ ဒီထက္ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ေျပာရရင္ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ေအာ္ဟစ္ ဆဲဆုိေနၾကတာ ထက္စာရင္ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ဖတ္ေနေစခ်င္တဲ႔ စိတ္နဲ႔ ကဗ်ာအက်ဳိး တတ္ႏုိင္သေလာက္ သယ္ပုိးျခင္းပါပဲ။

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။     ။ ျမန္မာႏုိင္ငံက ကြန္ဆက္ျခဴရယ္၊ အယ္လ္ပီ စသျဖင့္နဲ႔ ပုိ႔စ္္ေမာ္ဒန္ ပထမမ်ဳိးဆက္ စာေပအယူအဆေတြကုိ လက္ခံယုံၾကည္တဲ့ ကဗ်ာဆရာေတြမွာ ကဗ်ာဆရာရဲ့ တစ္သီးပုဂၢလ အာရုံခံစားမႈကုိ အဓိကမထားတဲ့၊ ေခတ္စနစ္လူမႈ၀န္းက်င္ရဲ့ အေၾကာင္းအရာ အျဖစ္အပ်က္ေတြကုိ မ်က္ကြယ္ျပဳခ်င္တဲ့ အယူအဆမ်ဳိးေတြ ရွိေနၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ အဲဒီ အယူအဆေတြက ၁၉ ရာစုအလယ္ပုိင္းေလာက္က ျပင္သစ္နဲ႔ အဂၤလန္ႏုိင္ငံေတြမွာ ေခတ္စားခဲ့တဲ့ Aestheticism ရဲ့ စာေပအႏုပညာ အယူအဆေတြ။ Oscar Wilde တုိ႔လို ကုိယ္တုိ႔ဆီမွာဆုိရင္ ဆရာသစာနီတုိ႔လိုေပ့ါ အႏုပညာရသ အဓိက၀ါဒီေတြ က သန္႔စင္တဲ့ အႏုပညာဟာလူမႈေရး၊ ႏုိင္ငံေရး၊ ကုိယ္က်င့္ တရား ဆုိင္ရာ ဆုံးမသြန္သင္မႈေတြနဲ႔ မေရာေထြးသင့္ဘူးလို႔ ယူဆခဲ့ၾကတယ္။ အႏုပညာဟာ အႏုပညာအတြက္ဆုိတဲ့ ေၾကညာခ်က္က Aestheticism ရဲ့ အႏွစ္ခ်ဳပ္ အယူအဆေပ့ါ။ ညီေလးတုိ႔ အျမင္က ေရာ...ကဗ်ာအႏုပညာမွာ ကဗ်ာဆရာရဲ့ တစ္သီးပုဂၢလ အာရုံခံစားမႈနဲ႔ေခတ္စနစ္လူမႈ၀န္းက်င္အေပၚ အျမင္ေတြ ပါသင့္ မပါသင့္။

မင္းနဒီခ။   ။ကြ်န္ေတာ္ကေတာ႔ ပါသင့္တယ္လုိ႔ျမင္ပါတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ႔ ကဗ်ာဟာ လူလုပ္ေလာကကုိ ေျပာျပႏုိင္ရမယ္။ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ အာရုံခံစားပုံဟာ ကဗ်ာဆရာ တစ္ေယာက္ရဲ႕ အာရုံခံစားပုံနဲ႔ ထပ္တူမက်ႏုိင္ဘူး။ ငါ ဆုိတဲ႔ အတၱကုိ ျမင္ေအာင္ေရးႏုိင္ရင္ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ဖတ္ၿပီး နိဗၺာန္ေရာက္ ႏုိင္ပါလိမ္႔မယ္။ ေခတ္စနစ္လူမႈ၀န္းက်င္လည္း ပါသင့္တယ္။ ႏုိင္ငံေရးနဲ႔ ဘာသာ ေရးလည္း ပါသင့္တယ္။ လိင္ကိစၥနဲ႔ ပညာေရးလည္း ပါသင့္တယ္။ ကဗ်ာမွာ မပါသင့္တာ ဘာတစ္ခုမွ မရွိပါဘူး။ အေျပာခ်င္ဆုံးကေတာ႔ အႏုပညာ သည္ အႏုပညာအတြက္သာမက အႏုပညာသည္ အႏုပညာခံစားႏုိင္မႈ အတြက္ထိ ျပဳလုပ္ေစ ခ်င္ပါတယ္။

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။     ။ ကုိယ့္ အျမင္ေျပာရရင္ ျမန္မာစာေပေလာကမွာ Realism အယူအဆနဲ႔ တန္ဖုိးစံႏႈန္းေတြကုိ စြဲလမ္းဆုပ္ကုိင္ထားတဲ့ အယ္ဒီတာေတြနဲ႔ စာေရးဆရာေတြ ရွိေနလို႔ ျမန္မာ၀တၳဳတုိ/ အက္ေဆး အေရးအသားေတြဟာ Realism နယ္ပယ္ထဲမွာပဲ ပိတ္မိေနၾကၿပီး ျမန္မာစကားေျပယဥ္ေက်းမႈ အသစ္ဖြံၿဖဳိးတုိးတက္မႈ မရွိဘဲ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရပ္တန္႔ေနတာလို႔ ျမင္မိတယ္။ ၁၉၉၅ ၀န္းက်င္ကေန ၂၀၀၅ ေလာက္အထိ ေခတ္စား ရွင္သန္ခဲ့တဲ့ ေမာ္ဒန္နဲ႔ ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္ စကားေျပေတြကေတာ့ ျခြင္းခ်က္ေပါ့ေလ။ ကဗ်ာအႏုပညာ မွာ ဆုိရင္လည္း Modern Conservative ျဖစ္ေနတဲ့ ၀ါရင့္ ၀ါႏုကဗ်ာဆရာေတြ၊ အယ္ဒီတာေတြ ကဗ်ာဖတ္ ပရိသတ္ေတြ ရွိေနၾကေသးတယ္ ထင္တယ္။ အဲဒီလို Modern Conservative ေတြကုိ ျမန္မာကဗ်ာယဥ္ေက်းမႈ ဖြံ႔ျဖဳိးတုိးတက္ေရးကုိ မလိုလားတဲ့သူေတြ၊ အေႏွာင့္အယွက္အဟန္႔အတားျဖစ္ေစမယ့္သူေတြလို႔ ဆုိႏုိင္မလား။

မင္းနဒီခ။  ။Modern Conservative ေတြကုိ ျမန္မာကဗ်ာယဥ္ေက်းမႈ ဖြံ႔ျဖဳိးတုိးတက္ေရးကုိ မလိုလားတဲ့သူေတြ၊ အေႏွာင့္အယွက္အဟန္႔အတားျဖစ္ေစမယ့္သူေတြလို႔ မသုံးႏႈန္းခ်င္ပါဘူး။ လူနည္းစု ၀ါရင္႔ကဗ်ာဆရာ ႀကီးအခ်ဳိ႕သာ နတ္ေနကုိင္းေနရာေပ်ာက္မွာ စုိးထိတ္မႈ၊ ေခတ္ၿပိဳင္ စာေပ အေပၚ ေလ႔လာအားထုတ္မႈ နည္းပါးမႈ၊ ေခတ္မီနည္းပညာသုံးစြဲႏုိင္မႈနဲ႔ ဘာသာစကား အားနည္းမႈ စတာေတြေၾကာင့္ ေႏွာင့္ေႏွးခဲ႔ရတယ္လုိ႔ပဲ ျမင္ပါ တယ္။ ေနာက္တစ္ခုက စာဖတ္သူ ဘက္က အားနည္းခ်က္ပါ။ သူတုိ႔ကုိ အျပစ္တင္ လုိ႔မရပါဘူး။ ဒါကလည္း ႏွစ္ေပါင္းငါးဆယ္နီးပါး အေမွာင္ေခတ္ ေအာက္မွာ အသားက်ေနတဲ႔ စိတ္ဓါတ္ေတြနဲ႔ အသိညဏ္ေအးခဲမႈ၊ ပညာေရးစနစ္ည႔ံဖ်င္းမႈ၊ စား၀တ္ ေနေရး က်ပ္တည္းမႈေတြနဲ႔ပဲ နပန္းလုံးေနရတဲ႔အခါ ရသစာေပ၊ ေခတ္ၿပိဳင္စာေပေတြထက္ ယာယီ ခဏစိတ္ သာယာမႈ ေပးႏုိင္တဲ႔ အေပ်ာ္ဖတ္ေတြ ဟာသေကာမစ္ေတြနဲ႔ပဲ ႀကီးျပင္း ရွင္သန္ခဲ႔ရတာပါ။ ေနာက္ထပ္ အဟန္႔ အတားျဖစ္ေစခဲ႔တာ တစ္ခုကေတာ႔ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ႏုိင္ငံရဲ႕ ထူးျခားေကာင္းမြန္စနစ္ က်နလွတဲ႔ စာေပစီစစ္ေရးေၾကာင့္ ပါပဲ။ သူတုိ႔ဖတ္ၿပီး နားမလည္ရင္ အဲဒီကဗ်ာမင္နီအတားခံရတာ မ်ားပါတယ္။ ဒီလုိနဲ႔ လက္ေရးမင္ကူး ကဗ်ာ စာအုပ္ေလးေတြမွာ သမုိင္းတန္ဖုိးေတြ ရွိေနခဲ႔ၾကတာပါပဲ။

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။     ။ အြန္လိုင္း ကဗ်ာယဥ္ေက်းမႈဘက္ တစ္ခ်က္ေလာက္ လွည့္ၾကည့္လိုက္ ရေအာင္။ အြန္လိုင္းက ကဗ်ာဆရာေတြနဲ႔ ကဗ်ာေတြအေပၚ ညီေလးတုိ႔ အျမင္ကုိ အုပ္စုနဲ႔ အမ်ဳိးအစားေတြ ခြဲျခားေ၀ဖန္ေပးပါ။ အြန္လိုင္းနဲ႔ ပရင့္တ္မီဒီယာ ပဋိပကၡ ကိစၥ၊ အႏုပညာ ဗီဇနဲ႔ ကဗ်ာဖန္တီးမႈ အေတြ႔အၾကဳံ အႏုအရင့္ကိစၥ၊ အယ္ဒီတာ မရွိတဲ့ မီဒီယာျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုိယ့္ကဗ်ာကုိယ္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရးလို႔ရေနတဲ့ အခြင့္အလမ္းရဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ

ေကာင္းက်ဳိး ဆုိးက်ဳိး၊ အနုပညာ အဆင့္အတန္း သိပ္မရွိတဲ့ ကဗ်ာေတြေအာက္က Like & Comment ကိစၥေတြက အစေပ့ါ။

မင္းနဒီခ။  ။လက္ရွိကဗ်ာအေနအထားအရ အြန္လုိင္းလူငယ္ကဗ်ာဆရာတစ္ခ်ဳိ႕ ရဲ႕ ေခတ္ေပၚ လြန္ ကဗ်ာေတြဟာ အားေကာင္းေမာင္းသန္ျဖစ္ေတြ႔ရသလုိ ပရင့္မီဒီယာေပၚမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ႔ ကဗ်ာ ေတြထက္ ပုိမုိလြတ္လပ္တာကုိလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ လြတ္လပ္လြန္းတဲ႔အတြက္ ကဗ်ာအတတ္ပညာ လြန္ကဲမႈ၊ စာေပယဥ္ေက်းမႈပ်က္စီးမႈ စတာေတြလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕ Sex နဲ႔ ပတ္သက္တဲ႔ စာသားေတြ အလြန္အက်ဴးထည္႔ေရးဖြဲ႔ထားၿပီး စကားလုံးအသစ္၊ ကဗ်ာအသစ္ ေအာ္ဟစ္ေနတာေတြ ကိုေတာ႔ စိတ္ပ်က္မိပါတယ္။ Like , Commet ကိစၥကေတာ႔ စကားထဲထည္႔ေပးေနရမယ္႔ ကိစၥမဟုတ္ တဲ႔ အတြက္ ေျပာစရာမရွိပါဘူး။

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။    ။ ျမန္မာကဗ်ာေလာကမွာ ကဗ်ာခ်ဥ္းကပ္ခံစား ေ၀ဖန္မႈ လုပ္ၾကတဲ့အခါ တန္ဖုိးထား နားလည္ခံစားမႈ( Appreciation ) နဲ႔ ေကာင္းဆုိး ေ၀ဖန္ ခ်ဥ္းကပ္သုံးသပ္( Criticize ) လုပ္တာ ဆုိၿပီး ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စားလုံး လုပ္ေဆာင္ၾကတာ ေတြ႔ရတယ္။ ဆရာျမဇင္၊ ဆရာ မင္းလွညြန္႔ၾကဴး၊ ဆရာမ်ုဳိးသန္႔၊ ကုိမင္းခက္ရဲ၊ သူရနီတုိ႔ရဲ့ ကဗ်ာခ်ဥ္းကပ္မႈေတြက Criticize ဘက္ကုိ အေလးသာၿပီး ဆရာေမာင္သာခ်ဳိနဲ႔ ကုိ ေအာင္ခင္ျမင့္တုိ႔က Appreciation ဘက္ကုိ အေလးသာတယ္လို႔ ကုိယ္ ျမင္တယ္။ ျမန္မာ ကဗ်ာေ၀ဖန္ေရးအေပၚ ညီေလးတုိ႔ရဲ့ အျမင္။ ၿပီးေတာ့ အခု ႏွစ္ပုိင္း အြန္လုိင္းမွာ သေဘာထား အျမင္မ်ုဳိးစုံနဲ႔ လူေျပာသူေျပာမ်ားေနတဲ့ ေမာင္ဂ်ဳိကာရဲ့ ကဗ်ာခ်ဥ္းကပ္မႈေတြနဲ႔ လူမႈေရး ေ၀ဖန္ခ်က္ ေတြ အေပၚ အျမင္။

မင္းနဒီခ ။         ။ကဗ်ာေ၀ဖန္ေရးေတြကေတာ႔ ေမာ္ဒန္ေခတ္ဦးတုန္းကနဲ႔စာရင္ အမ်ားႀကီးအားနည္း သြားတယ္လုိ႔ ျမင္မိတယ္။ ဆရာ ျမဇင္၊ဆရာ ေမာင္သာႏုိး၊ ဆရာ မင္းလွညြန္႔ၾကဴးတုိ႔ရဲ႕ စာေပဆုိင္ရာ အယူအဆ ေတြ၊ ကဗ်ာေ၀ဖန္ေရးေတြ၊ ဆရာမ်ဳိးသန္႔ရဲ႕ ကဗ်ာေ၀ဖန္ေရးနဲ႔ ဆရာ မင္းခက္ရဲ ရဲ႕ စနစ္တက် Criticize လုပ္မႈေတြဟာ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ တကူးတကျပန္ရွာဖတ္ခဲ႔တာပါ။ ေနာက္တစ္ခု Appreciation ပုိင္းအေနနဲ႔လည္း ဆရာေအာင္ေ၀းနဲ႔ ဆရာေအာင္ခင္ျမင့္တုိ႔ကုိ အရမ္းႏွစ္သက္ခဲ႔ ရပါတယ္။ ဆရာ ေဇာ္ေဇာ္ေအာင္ရဲ႕ ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္ စာေပသေဘာတရားေတြအပါအ၀င္ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ ဒီဘက္ႏွစ္မ်ားမွာ ဆရာ ေဇယ်ာလင္းရဲ႕ ကဗ်ာဆုိင္ရာေဆာင္းပါးေတြ၊ ႏုိင္ငံတကာ ကဗ်ာေတြအေပၚ Appreciation ျပဳလုပ္မႈေတြဟာ အရမ္းတန္ဖုိးရွိၿပီး လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြ အတြက္ အေထာက္အကူ ေတြ အမ်ားႀကီး ရတဲ႔ အျပင္ ကဗ်ာမ်က္စိပြင့္ခဲ႔တယ္ လုိ႔ ေျပာရမယ္ ။ ေမာင္ဂ်ဳိကာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ေတာ႔ ဘာမွမေျပာလုိပါဘူး။ သူေရးသားတဲ႔ ကဗ်ာခ်ဥ္းကပ္မႈေတြ ကိုေတာ႔ လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြ ေသခ်ာ ဖတ္ေစခ်င္တယ္လုိ႔ပဲ ေျပာပါရေစ။ ( မွတ္ခ်က္။       ။ေဆာင္းပါးေအာက္က ကြန္မန္႔ေတြမပါ)

ေအာင္ရင္ၿငိမ္း။   ။ ၂၀၁၀ အလြန္ ေခတ္ျပဳိင္ျမန္မာကဗ်ာ အခင္းအက်င္းမွာ ေခတ္ေပၚကဗ်ာ၊ အယ္လ္ပီ၊ ကြန္ဆက္ျခဴရယ္၊ စမ္းသပ္၊ ဖလာ့ဖ္၊ စကားေျပကဗ်ာ စသျဖင့္ ကဗ်ာအယူအဆ/ အမ်ဳိးအစားေတြ ရွိေနၾကတယ္။ ေခတ္ျပဳိင္ကဗ်ာ( Contemporary Poetry) ဆုိတဲ့ ေ၀ါဟာရအေပၚမွာလည္း အျမင္နဲ႔ ၀ိ၀ါဒ အမ်ဳိးမ်ုဳိး ကြဲျပားေနၾကတယ္လို႔ ထင္တယ္။ ကုိေဇာ္ေဇာ္ထြန္းကေတာ့ ေခတ္ၿပဳိင္ကဗ်ာလို႔ ျမန္မာလို မေျပာဘဲ Contemporary Poetry လုိ႔ အဂၤလိပ္လို တုိက္ရုိက္ သုံးႏႈန္းေျပာဆုိဖုိ႔ အၾကံေပးထားတယ္။ ေခတ္ၿပဳိင္ကဗ်ာဆုိတာ တခ်ဳိကဗ်ာဆရာေတြ ယူဆေနသလို ကဗ်ာအမ်ဳိးအစားသစ္ တစ္ခုလား။ ဒါမွမဟုတ္ ၂၀၁၀ အလြန္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အသစ္ျဖစ္ထြန္းလာတဲ့ ကဗ်ာအမ်ုဳိးအစားသစ္ေတြကုိ ျခဳံငုံေခၚေ၀ၚတဲ့ ပညာရပ္ဆုိင္ရာ ေ၀ါဟာရတစ္ခုလား။ ညီေလးတုိ႔ ဘယ္လို ခြဲျခားနားလည္ထားလဲ။ ညီေလးတုိ႔ အျမင္နဲ႔ဆုိရင္ ေခတ္ေပၚကဗ်ာကုိေရာ ၂၀၁၀ အလြန္ ေခတ္ၿပဳိင္ကဗ်ာစာရင္းထဲ ထည့္မလား။ ခ်န္ထားခဲ့ခ်င္လား။ ၿပီးေတာ့ လာမယ့္ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခု အတြင္း ေခတ္ျပဳိင္

ျမန္မာကဗ်ာရဲ့ အလားအလာ။ ဘယ္လို ကဗ်ာအမ်ဳိးအစားေတြ ဆက္လက္ ရွင္သန္ ရပ္တည္ ေနႏုိင္မယ္ ထင္လဲ။ ဘယ္လို ကဗ်ာ အမ်ုဳိးအစားသစ္ေတြ အသစ္ ေပၚေပါက္ ထြန္းကားလာမယ္လုိ႔ ခန္႔မွန္း ထင္ေၾကးေပးမလဲ။

မင္းနဒီခ။    ။ကြ်န္ေတာ္အေနနဲ႔ ေျပာရင္ လက္ရွိ သူ႔တံဆိပ္နဲ႔သူ ရွိေနတဲ႔ ကဗ်ာေတြ  Modren, Post Modren, LP, Neo Modren, Flart, Digital, Experimental, Collage,Prose စတဲ႔ ကဗ်ာေတြနဲ႔ မတူကြဲျပားတဲ႔ ကဗ်ာေတြရွိေနပါတယ္။ အဲဒီလုိကဗ်ာအမ်ဳိးအစားေတြကုိ Comtemporary လုိ႔ ကဗ်ာအမ်ဳိးအစား တစ္ခုအျဖစ္သတ္မွတ္လုိၿပီး အဲဒီ Comtemporary အပါအ၀င္ တံဆိပ္ရွိၿပီးသား ကဗ်ာအားလုံးကုိ စုေပါင္းၿပီး ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာမ်ားလုိ႔ အုပ္စုဖြဲ႔ခ်င္ပါတယ္။ ဒါဆုိရင္ ေခတ္ၿပိဳင္ခံစားမႈနဲ႔ ေရးတဲ႔ ေခတ္ေပၚကဗ်ာေတြ ကို လည္း ေခတ္ၿပိဳင္ထဲ ထည္႔ထားၿပီးသားျဖစ္သြားမွာပါ။ လာမယ္႕ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခု အတြင္းေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာဟာ အထြတ္အထိပ္တစ္ခုကုိ ေရာက္လာမယ္။ ၿပီးရင္ ေနာက္ထပ္ေပၚလာမယ္႔ Electric Poetry, Cyber Poetry တစ္ခုခုနဲ႔ ထိပ္တုိက္ေတြ႔ ပါလိမ္႔မယ္။ အဲဒီအခါေရာက္ရင္ ဒီလိုေမးခြန္းမ်ဳိးေတြ ထပ္မံထြက္ေပၚလာပါလိမ္႔ဦးမယ္လုိ႔ ခန္႔မွန္းလုိက္ပါတယ္ဗ်ာ။