တင္ဆက္သူ လူလန္း

တင္ဆက္သူ လူလန္း

စာအုပ္အမည္                        တင္ဆက္သူမ်ားအေၾကာင္း

ေရးသူ                                လူလန္း

ထုတ္ေ၀သည္႔ကာလ                ေအာက္တုိဘာ၊ ၂၀၁၄

ထုတ္ေ၀သည္႔တုိက္                 ေက်ာ္ေမႊး စာေပ

            ၂၀၁၄ ေအာက္တုိဘာမွာ လူလန္းရဲ႕ ကဗ်ာစာအုပ္တစ္အုပ္ထြက္လာပါတယ္။ ကဗ်ာစာအုပ္နာမည္က `တင္ဆက္သူမ်ား အေၾကာင္း´။ ကဗ်ာပုဒ္ေရ(၄၄)ပုဒ္ ထည့္သြင္းထားပါတယ္။ လူလန္းရဲ႕ ဒီကဗ်ာစာအုပ္ `တင္ဆက္သူ မ်ားအေၾကာင္း´ ကုိ ဖတ္မယ္လုပ္ေတာ့ သူ႕ရဲ႕ အရင္ထုတ္ေ၀ထားတဲ့ ကဗ်ာစာအုပ္ေတြကုိ ျပန္ဖတ္ခ်င္စိတ္ျဖစ္လာတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ လူလန္းဆုိတာ ကဗ်ာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အၿမဲစမ္းသပ္ေနတဲ့ သူတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေနလုိ႔ပါပဲ။ တင္ဆက္သူမ်ားရဲ႕ ေရွ႕မွာ ` စက္ေခါင္းအသစ္ တင္ထား တဲ့ ၿမိဳ႕ပတ္ရထားေပၚမွာ လူလန္းကုိ ေတာ္ပါေတာ့ေတြနဲ႔အတူ ေတြ႔လုိက္ပါသလား´ နဲ႔ `ေျပာင္းတယ္လဲတယ္ ဆုိတာ အမ်ဳိးမ်ဳိး´ ဆုိတဲ့ ကဗ်ာစာအုပ္ႏွစ္အုပ္ထြက္ထားပါတယ္။ လူလန္းရဲ႕ ကဗ်ာဆုိင္ရာအေရးအသားစမ္းသပ္မႈေတြဟာ ဘယ္လုိေျပာင္းလဲသြားၿပီလဲ။ ပုံသ႑ာန္အေျပာင္းအလဲလား။ အေရးအသား အေျပာင္းအလဲလား။ ဘာသာစကားအလုပ္လုပ္ပုံနဲ႔ ဘာသာစကားသုံးစြဲမႈတည္ေဆာက္ပုံလား။ တိတိက်က် ေျပာရရင္ လူလန္းရဲ႕ ကဗ်ာအေရးအသားအေျပာင္းအလဲဟာ ေရြ႕ေနတယ္ဆုိတာကေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ လူလန္းရဲ႕ ပထမဆုံး ကဗ်ာဆုိင္ရာ အေရးအသားမ်ားျဖစ္တဲ့ ` စက္ေခါင္းအသစ္ တင္ထား တဲ့ ၿမိဳ႕ပတ္ရထားေပၚမွာ လူလန္းကုိ ေတာ္ပါေတာ့ ေတြနဲ႔အတူ ေတြ႔လုိက္ပါသလား´ စာအုပ္ထြက္ေတာ့ သူနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ အြန္လုိင္းေပၚကေနပဲ အင္တာဗ်ဴးေလးတစ္ခု လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီ အင္တာဗ်ဴးကေန သူ႔ရဲ႕ ကဗ်ာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အျမင္အေတြးနဲ႔ သေဘာထားတစ္ခ်ဳိ႕ကုိလည္း သိခြင့္ ရခဲ့ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ သူ႔ကဗ်ာ အေရးအသားနဲ႔ သူ႔ရဲ႕ ကဗ်ာအေပၚသေဘာထား၊ ကဗ်ာအေပၚအားထုတ္ပုံ/အလုပ္လုပ္ပုံ၊ ကဗ်ာနဲ႔ စီးေမ်ာပုံတုိ႔ကုိ အနည္းငယ္ ျပန္ေဖာ္ျပခ်င္ပါတယ္။

`ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာဟာ မွ်ေ၀ခံစားရတဲ႕ ဘ၀ေ၀ဒနာေတြအစား အျခား အျဖစ္အပ်က္ေတြကိုသာ ေခတ္ၿပိဳင္က ေရးဖြဲ႕ တယ္။ မ်ဥ္းေျဖာင့္သေဘာ မဆန္ေတာ့ ေထြျပားမယ္။ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို လက္ရွိသံုးစြဲ ေနရတဲ့ ဘာသာစကားနဲ႕ ေဖာ္ျပဖို႕မလံုေလာက္တဲ႕အခါ စမ္းသပ္ဆက္စပ္ စကားလံုးေတြနဲ႕ မတင္းမတိမ္ ေရးဖြဲ႕လာရတယ္။ ဗဟိုခ်က္ေတြ မ်ားလာ တယ္။ (မဲ႕တာမဟုတ္ဘူးေနာ္။) ရြက္က်ပင္ေပါက္လိုျဖစ္ျဖစ္၊ Rhizomatic သေဘာတရားနဲ႔ျဖစ္ျဖစ္ အေၾကာင္းအရာ၊ အာရံု ထိခတ္မႈ၊ အေရးအသား၊ စကားလံုးေတြဟာ ကဗ်ာျဖစ္မႈဆီ တြန္းရင္းတိုးရင္း ထိုးရင္းယိမ္းရင္းရုန္းကန္ ရံုးဖြဲ႕ေနမယ္။´

အထက္ပါ စကားေတြက ၂၀၁၃၊ မတ္လတုန္းက ေျပာခဲ့တဲ့ စကားေတြပါ။ ဒီစကားလုံးေတြဟာ ၂၀၁၄ မွာ သူ႔ကဗ်ာျဖစ္မႈ/ ကဗ်ာတည္ေဆာက္မႈမွာ အက်ဳံး၀င္ေနေသးလား။ မွန္ကန္ေနဆဲလားဆုိတာလည္း ကၽြန္ေတာ္သိခ်င္ေနတဲ့ ေမးခြန္းတစ္ခုပါပဲ။ မွားသည္ျဖစ္ေစ၊ မွန္သည္ျဖစ္ေစ၊ သေဘာတူသည္ျဖစ္ေစ၊ မတူသည္ျဖစ္ေစ လူလန္းဟာ သူ႔အဘိဓမၼာ နဲ႔သူ၊ သူ႔ကဗ်ာဆုိင္ရာသိမႈနဲ႔သူ ကဗ်ာကုိ အေလးအနက္ဆင္ျခင္သုံးသပ္ၿပီး ကဗ်ာျဖစ္ထြန္းတုိးတက္မႈ လမ္းေၾကာင္းေပၚမွာ အစဥ္တစုိက္ ရပ္တည္ေရးဖြဲ႔ေနသူတစ္ဦးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

`ကြ်န္ေတာ္႔ နားလည္မႈ သီအိုရီနဲ႕ပဲ ကြ်န္ေတာ္႔ကဗ်ာေတြကို ကြ်န္ေတာ္ ေရးတာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္ ကဗ်ာေတြဟာ ကြ်န္ေတာ့္နည္း ကြ်န္ေတာ့္ဟန္ အမ်ားဆံုးပါေအာင္ေရးဖြဲ႕ထားတာ ေသခ်ာပါတယ္။ ေရးသူနဲ႕ ဖတ္သူ အၾကား ကြ်န္ေတာ္ အနီးစပ္ဆံုး ထိေရာက္ေအာင္ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။ ဒါထက္တိက်တဲ႕ အေျဖေပးပါဦးဆိုရင္ေတာ့ ခုထိ ကြ်န္ေတာ္ နားလည္ လက္ခံထားတဲ႕ ေခတ္ၿပိဳင္နဲ႕ ေခတ္ေပၚ သေဘာတရား မိဘႏွစ္ပါးကေန ကြ်န္ေတာ့္ ကဗ်ာေတြကို မီးဖြား သန္႕စင္ထားတာပါလို႕ ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ပဲ ေျပာလိုက္ရေတာ့မွာပဲဗ်ာ´။

လူလန္းဟာ ၁၉၈၇ ခုႏွစ္ေလာက္ကတည္းက ကဗ်ာမ်ားကုိ စတင္ေရးဖြဲ႔ခဲ့ၿပီး ၁၉၉၅ ေရာက္မွ ျမားနတ္ေမာင္ မဂၢဇင္းမွာ စတင္ပုံႏွိပ္ေဖာ္ျပခံခဲ့ရတဲ့ ကဗ်ာဆရာတစ္ေယာက္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ သူဟာ ေခတ္ေပၚကဗ်ာ ေခတ္ဦးကုိ ေကာင္းေကာင္းသိမွီလုိက္တဲ့သူတစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာအေျမာက္အျမားကုိလည္း ေရးဖြဲ႔ခဲ့သူတစ္ဦးလည္း ျဖစ္ပါ တယ္။ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းလုပ္ငန္းအရ သူ႔ကဗ်ာေတြဟာ ပုံႏွိပ္စာမ်က္ႏွာနဲ႔ ထိေတြ႔ဆက္သြယ္မႈ နည္းခဲ့ေပမယ့္ သူနဲ႔ ကဗ်ာ အဆက္အသြယ္မျပတ္ေတာက္ခဲ့တာ၊ ကဗ်ာအေပၚထားတဲ့ သူရဲ႕ စမ္းသပ္တီထြင္လုိစိတ္နဲ႔ အသစ္ဖန္တီး ေရးသား ခ်င္စိတ္ေတြ ျပတ္ေတာက္မသြားခဲ့တာေတာ့ ၀မ္းသာစရာ ေကာင္းလြန္းခဲ့ပါတယ္။

လူလန္းရဲ႕ ကဗ်ာအမ်ားစုက ကဗ်ာဖတ္သူနဲ႔ အသားက်ေနတဲ့ Lyric ကဗ်ာမ်ားလုိ ပန္းတုိင္ကို အလြယ္တကူ သြားလုိ႔ရတာမ်ဳိးမဟုတ္ပါဘူး။ စကားလုံးတစ္လုံးစီရဲ႕ အဆင့္ဆင့္ ဂယက္အနက္ ခြဲျဖာထြက္ရွိမႈ၊ မူလ စကားလုံးရဲ႕ သီးျခား အဓိပၸာယ္၊ သိမႈနယ္ပယ္ခ်ဲ႕ထြင္ဖုိ႔နဲ႔ ကုိယ္တုိင္ပါ၀င္ အားထုတ္ဖုိ႔ ခ်ျပထားေသာ စကားလုံးအခင္းအက်င္းေတြ၊ ကဗ်ာနဲ႔ ကဗ်ာဖတ္သူဟာ ခံစားသူနဲ႔ ေဖ်ာ္ေျဖခံ ပုံစံမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ ကဗ်ာထဲမွာ ကဗ်ာဖတ္သူကုိ တသားတည္း ရွိေနေစ လုိမႈေတြ၊ ကဗ်ာစာလုံးတစ္လုံးနဲ႔ တစ္လုံးေပၚ ဒါမွမဟုတ္ စာေၾကာင္းတစ္ေၾကာင္းနဲ႔ တစ္ေၾကာင္းအေပၚ သိသိသာသာ Overlaping ျပဳလုပ္ထားရွိမႈေတြ၊  ကဗ်ာဖတ္သူ ရယူခံစားေနတဲ႔ အေနအထားတစ္ခုကုိ မထင္မွတ္တဲ႔ လမ္းေၾကာင္း ေျပာင္းလဲေစမႈေတြ စတာေတြနဲ႔ လူလန္းဟာ သူ႔ရဲ႕ ပါးနပ္မႈ၊ စကားလုံး ၾကြယ္၀က်စ္လစ္မႈေတြနဲ႔အတူ ကဗ်ာဖတ္သူကုိ ကဗ်ာ႔အျပင္ဘက္ ဆြဲေခၚသြားတတ္တဲ့ ကဗ်ာေရးသူတစ္ေယာက္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။

တင္ဆက္သူမ်ားအေၾကာင္း မွာ ပထမဆုံးအဖြင့္ကဗ်ာတစ္ပုဒ္က စၿပီး ကဗ်ာဖတ္သူကုိ သူက အလုပ္လုပ္ခုိင္းပါ ေတာ့တယ္။ ကဗ်ာေခါင္းစဥ္က `Recycle လုပ္မရတဲ့ အမႈိက္လုိ ငါတုိ႔ကုိ ဘယ္သူစြန္႔သြား´။

အေငြ႔တေထာင္းေထာင္းထ ငါတုိ႔ရဲ႕ ႏွစ္ကာလ

ကတုတ္က်င္းေတြသာ

ပတ္ၾကားလုိ ခုန္း႐ုန္း ထင္းထင္းႀကီးေပၚထ။ ငါတုိ႔ဆီ လာပါ။

ငါတုိ႔ကုိ စီးပါ။ ငါတုိ႔ကုိ စိမ္မွ ငါတုိ႔က သီးရ။

ကမာၻကုိ ငါတုိ႔ ႏွီးမလုိ႔။

(ရြာမလုိလုိ လာမလုိလုိနဲ႔ ေလယူရာ ပါသြားတဲ့ မုိးတိမ္လုိ

အဲဒီလုိ ဖြဲ႔ပါ ႏြဲ႔႔ပါ)

ဟုတ္တယ္။ ငါတုိ႔ကုိ မင္းငုိမွ။ ငါတုိ႔က အိမ္ေထာင္သားေမြးရ။

မ်ဳိးဆက္ျဖန္႔ရ။

ငါတုိ႔ဟာ ခ်စ္သူမ်က္ရည္စက္ထိမွ

ေမွာ္ဆရာ ညွဳိ႕ကြင္းက လြတ္ရတဲ့ ပုံျပင္လာ မင္းသမီးေလးလုိမ်ဳိး။

ငါတုိ႔ကုိ နမ္းပါ။ ေရတံခြန္တစ္စင္းလုိ စကားလုံးေတြ စီးဆင္း။

ရာဇ၀င္တစ္ခင္းလုိ ေမွ်ာ္လင့္ျခင္းလုိ တစ္အုပ္တမ။

ဒါမွ ခ်စ္သူေတြ နလံထမယ္း

(ဒီလုိ မရဘူး။ ဒီေလာက္နဲ႔ ကဗ်ာက မၾကြဘူး။

ျဖစ္ႏုိင္ရင္ က်ည္လုိ ဗုံးလုိ တုိက္႐ုိက္သာေဆာ္)

          ဒီကဗ်ာမွာ ကဗ်ာေရးသူနဲ႔ အေရးခံႏွစ္ေယာက္ၾကားထဲက ပုံမွန္ကဗ်ာတည္ေဆာက္မႈ အေဆာက္အဦထဲ ၀င္ၿပီး စကားလာလာေျပာေနတဲ့ Third Person တစ္ေယာက္ကုိ ကဗ်ာဆရာက ထည့္ေရးထားတယ္။ အဲဒီ Third Person ဟာ ကဗ်ာဖတ္သူလား၊ ကဗ်ာဆရာကုိယ္တုိင္ပဲလား။ ဘယ္သူပဲ ျဖစ္ပါေစ။ အဲဒီတတိယလူေၾကာင့္ပဲ ကဗ်ာဟာ သာမန္ကဗ်ာ တစ္ပုဒ္ အေနအထားကေန ထူးျခားေျပာင္းလဲသြားပါတယ္။ တနည္းေျပာရရင္ ကဗ်ာေရးသူဟာ ကဗ်ာထဲကုိ တစ္ေယာက္ မကတဲ့ ျဖန္႔က်က္ေျပာဆုိမႈ/  နားေထာင္ေစလုိမႈေတြကုိ ထည့္သြင္းၿပီး ကဗ်ာရဲ႕ ပင္မအေနအထားကုိ ေသြဖယ္ သြားေစ လုိတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကဗ်ာရဲ႕ ရစ္သမ္ဟာ တုိက္႐ုိက္စီးဆင္းလာေနတဲ့ ေရအလ်ဥ္လုိမ်ဳိးကေန Third Person ရဲ႕ ၀င္ေရာက္ အခ်ဳိးဖ်က္မႈေတြေၾကာင့္ ကဗ်ာဖတ္သူရဲ႕ ပန္းတုိင္ကုိ ထုံ႔ပုိင္းသြားေစမွာ အမွန္ပါပဲ။ ဒါဟာ ကဗ်ာေရးသူလုိခ်င္တဲ့ အေနအထားပဲလား။ ဒီလုိကဗ်ာတည္ေဆာက္မႈမ်ဳိးကုိ ` ဒုိင္ေတြက ျပစ္ဒဏ္ေဘာေပးတဲ့အခါ စုဗူးဟာ ဆက္သြယ္မႈ ျပင္ပ´၊ `သတင္းက ေဟာင္းရတဲ့ အထဲ သီခ်င္းက ဂႏၳ၀င္´ စတဲ့ ကဗ်ာမ်ားမွာလည္း ထပ္ေတြ႔ရပါလိမ့္ဦးမယ္။

            အစဦးပုိင္းမွာ ေျပာခဲ့သလုိပါပဲ။ လူလန္းဟာ ကဗ်ာအသစ္ဖန္တီးတည္ေဆာက္မႈမွာ အရသာေတြ႔သူ၊ မိမိ ကုိယ္ ကုိယ္ ေက်နပ္ေပ်ာ္ရႊင္ေနသူတစ္ေယာက္ဆုိတာ ေသခ်ာပါတယ္။ အခု တင္ဆက္သူမ်ားအေၾကာင္းထဲမွာ ကဗ်ာပုံသ႑ာန္ တည္ေဆာက္မႈနဲ႔ ကဗ်ာအေရးအဖြဲ႔ပုံ မတူညီတဲ့ ကဗ်ာေတြကို (အေၾကာင္းအရာပုိင္းမပါဘဲ) အေသအခ်ာပုိင္းျခားၾကည့္ရင္ ေျခာက္မ်ဳိးေလာက္ ထည့္သြင္းထားတာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။ `ကဗ်ာနဲ႔ အိမ္နီးခ်င္းမ်ား၊ ေအဒီ ႏွစ္ေထာင့္တစ္ဆယ့္ ဘယ္ေလာက္၊ အေထြေထြအာေရာဂ်ံဟာ အိပ္ရာထဲမွာ ေအးစက္လုိ႔ အေရးေပၚအျမန္၊ ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ကဗ်ာ´ စတဲ့ကဗ်ာေတြဟာ ကဗ်ာေတြကုိ နံပါတ္စဥ္ေရးထုိးၿပီး ေရးသားသြားတာကုိ ေတြ႔ရမွာပါ။ ၾကည့္ပါ။

မွတ္ပုံတင္ထားသူမ်ား

၁။ ဟယ္လင္မင္းသမီး မီးေသြးေရာင္း၀ယ္ေရး

၂။ ဂႏၵီဂ်ီး အပ္ခ်ဳပ္ဆုိင္

၃။ ဆူနာမီ ေငြစုေငြေခ်းအသင္း

……..

……..

အဲဒီလုိ အရိပ္ေကာင္းမွေတာ့ အေလာင္းလွၿပီေပါ့ ကဗ်ာ။

(ကဗ်ာနဲ႔ အိပ္နီးခ်င္းေကာင္းမ်ား)

၁။ အေငြ႔ေထာင္းေထာင္းထ ျပည္သူမ်ားကား မီးဖုိကုိ ခပ္လုိက္၊ ကုိ္ယ့္ကုိယ္ကုိ ခပ္လုိက္ျဖင့္ ယပ္ေတြသာ တစ္ေခ်ာင္းၿပီး တစ္ေခ်ာင္း ကုန္ၾကအံ။

၂။ His+story ဆုိဆုိ၊ Hi+story ေျပာေျပာ၊ စစ္ေဘးဒုကၡမ်ားကုိ တင္ဆက္ေဖ်ာ္ေျဖရန္ပုံေငြ ရွာေဖြေနသူမ်ားသူ ဂရမ္မီဆုအား ဆြတ္ခူးသိမ္းပုိက္အံ့။

၃။ အရိပ္ခုိ အခက္ခ်ဳိးသူမ်ားေၾကာင့္ က်န္ခဲ့ေသာ ဒီတစ္ကုိင္းမွာ အျငင္းအခုန္မ်ားျဖင့္သာ ညွိရင္း ၿငိရင္း အခ်ိန္ကုန္ လူပုံေပ်ာက္အံ့။

……………………

(ေအဒီႏွစ္ေထာင့္ တစ္ဆယ့္ ဘယ္ေလာက္)

           

            `ေဇာက္လားကမ္းလားကုိပဲ ဆင္႐ုိင္းတုိ႔ ထင္တုိင္းႀကဲ တစ္ေတာလုံး အ႐ုပ္လုပ္ပုံ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဒင္နာ၊ အလုိရွိသည္။ ေက်းဇူးဆပ္ပါမည္။ ဥပေဒအရ အေရးယူျခင္းခံရမည္ စသည္ျဖင့္၊ ပုဒ္မလား ပုဒ္ထီးလား Space Bar ကအစ သုံးမရေတာ့ ပုဂၢိဳဟ္ထီးမ၊ ကၽြန္ေတာ္ ျပန္လွန္ခံေရး၊ ငါ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးမွာ ခင္ဗ်ား ပါ၊ မပါ၊ ၿငိမ္း ညိမ္း ခ်မ္း ျခမ္း ေရးေတးေတး ေရး၊ အစနဲ႔ အဆုံး တစ္ဆက္တည္းျဖစ္ေနတာကုိ သံသရာလုိ႔ ဆုိရင္ ဒီကဗ်ာဟာ ဇာတ္ေမ်ာ၊ ခင္ဗ်ား သေ၀ထုိး ပေစာက္ရရစ္မွာ ၀စၥေပါက္ကုိ ထည့္ေပးပါ၊ သြားေလသူက ဘယ္သူ က်န္ရစ္သူက ဘယ္၀ါ၊ သြားေလရာရာ ရပ္၀န္း၊ ရွစ္လမ္းသြား-မွတဆင့္-၊ ငါတုိ႔ကဗ်ာေျပာေျပာ ငါတုိ႔ရြာဆုိဆုိ ဒါ ငါတုိ႔ ျမန္မာ ´ စတဲ့ကဗ်ာေတြကုိေတာ့ ဘာသာစကားရဲ႕ အလုပ္လုပ္ပုံနဲ႔ ကဗ်ာရဲ႕ ရစ္သမ္ကုိ အေလးအနက္ထားၿပီး ေရးဖြဲ႔ထားတဲ့ ပုံစံပါပဲ။ ဒီကဗ်ာေတြကဟာ ကဗ်ာဖတ္သူကုိ ကဗ်ာအစကေန ကဗ်ာၿပီးဆုံးသည္အထိ အၾကားအလပ္မရွိ မေမာတမ္းဖတ္မိသြားေစႏုိ္င္ ကဗ်ာဖတ္ၿပီးမွသာ ကဗ်ာက ေပးတဲ့ အေတြးနဲ႔ ကဗ်ာထဲမွာ သုံးစြဲထားတဲ့ ဘာသာစကားရဲ႕ အလုပ္လုပ္ပုံေတြကုိ ျပန္လည္ေမးခြန္းထုတ္ စဥ္းစား ေတြးေတာေစရတတ္တဲ့ ကဗ်ာေတြပါပဲ။ အဲဒီလုိကဗ်ာေတြကုိေတာ့ `တင္ဆက္သူမ်ားအေၾကာင္း´မွာ အမ်ားဆုံးေတြ႔ရွိရၿပီး လူလန္းရဲ႕ စိတ္ႀကိဳက္အျဖစ္ဆုံးနဲ႔ အမ်ားဆုံးေရးဖြဲ႔ေလ့ရွိတဲ့ ပုံစံတစ္ခုလုိ႔ေတာင္ ေျပာလုိ႔ရပါတယ္။

အသံဟာ ေျခရာေသာင္ျပင္မွာ

တိမ္လုိ အေရာင္ဖြဲ႕ဖြဲ႕ ပန္းစုံ မင့္နာမည္ကုိ မေခၚရဲခဲ့ ကမ္းကုန္ပလား

ငါလည္း ဆား ငံ ေရတံခြန္ ေျခလြန္လက္ကၽြံမွာ

ေမတၱာကုိ တစ္၀က္တိတိ ျဖည့္လုိ္က္ေပါ့

ေလွ်ာက္လုိ ေလွ်ာက္ ျပန္လုိ ပ်ံ

ေကာင္ကင္ရဲ႕ ေျမသား နက္႐ႈိင္း ရနံ႔ျပင္ျပင္သူ႔ကုိ

ငါ့တုိ႔ မျမင္မထင္

(ေဇာက္လားကမ္းလား ကုိပဲ ဆင္႐ုိင္းတုိ႔ ထင္တုိင္းႀကဲ တစ္ေတာလုံး အ႐ုပ္လုပ္ပုံ)

မဆန္႔ရင္ကာ စကားလုံးေတြကုိပဲ အလုိက်က် မႏုိင္မနင္း က်ိတ္မွိတ္ေၾကာ္ေလွာ္ ေျခကားယား လက္ကားယား နာက်င္ဟာ ရင္ထဲ ပီတိေတြ ထုပ္ပုိးလုိ႔  အနာဂတ္မွာ သူမသာ ကုိယ္ထိပ္တန္း အရည္တရႊဲရြဲ ျမတ္ႏုိးတြယ္တာ စုံမက္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ အလီလီ လုိအပ္ရင္ လီဆယ္ ေျခာက္တြန္း ငါ့အထြတ္အထိပ္မွာ မင္းတုိ႔ ေျမဇာ ဘူေဖးေခတ္က ေတာ္လွန္ေရးေရး အာသီသ ကုိယ္စီ ကုိယ္စီး အာဏာ အားမနာ လွ်ာမက်ဳိး ေထာင့္မက်ဳိး ေဒၚလာ အေဒၚလာလည္း အလုပ္ျဖစ္ျပန္ အသာငမ္းငမ္း . . .

( ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဒင္နာ)

ကမာၻလုံးဆုိင္ရာ အသစ္သမဂၢ အသစ္စုံစမ္းရွာေဖြေရး အသစ္ဆုိင္ရာ အီးယူေကာင္စီ အေရွ႕အလယ္ပုိင္း အသစ္အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းေရး ေကာ္မရွင္ ဌာနခ်ဳပ္ ၃+ အသစ္ဖုိရမ္ အသစ္ အေမရိကန္ႏုိ္က္ေဇးရွင္း အသစ္နိဂုံးခ်ဳပ္ၿပီ အသစ္အျပား အလုံးဆုိင္ရာ အသစ္ေႏြဦး အသစ္ ကတၱီပါ အသစ္သံမဏိ ေႏြဦးေဒၚ စစ္တမ္းေျမာက္ အသစ္မွ အသစ္ထိပ္ဖူးတပ္ ဒုံးက်ည္ စမ္းသပ္ပစ္လႊတ္ တာေ၀းပစ္ အသစ္ ဒုံးခြင္း ဒုံးဆုိင္ရာ ေနာက္ဆုံးေပၚ အသစ္ ………………..

(အလုိရွိသည္။ ေက်းဇူးဆပ္ပါမည္။ ဥေပေဒအရ အေရးယူျခင္း ခံရမည္ စသျဖင့္)

ခ်ဳိက်ဳိးဟာ နားရြက္ပဲ့နဲ႔အတူ အသင္းအပင္း

အစင္းစင္းအေၾကာင္းေၾကာင္း

အဲလုိ အေၾကာင္းေတြကုိ ဆိတ္လုိ ႏြားလုိ

ႏုိင္ႏုိင္နင္းနင္း ေက်ာင္းေလေလ

အတိတ္ကုိမွ ျပန္ဆက္တက္မိခဲ့ ရြာေက်ာင္းကုိ ဓားေသြးေက်ာက္လုိ

အေၾကာက္တရားကုိ ဘယ္သူေတြပါ၀င္

ကုိယ္တုိင္ထဲထဲ၀င္၀င္ ဥာဏ္၀ကၤပါ အနီအနက္ ေရာင္စုံ

…………………

…………………

အက်အန အရွက္မရွိ ဆက္တင္ ေ၀ေ၀ ေထြးေထြးႀကီးထဲ

အက်ဳိးဟာ ႀကိဳးစားရင္ ဘုရားျဖစ္ႏုိင္ပုံ

ငါ ေတာ္ ငါ ေကာင္း ျဖဴ ျပာ ၀ါ နီ တိ

တကယ့္ကုိ တိတိက်က် (ကၽြန္)ေတာ္ (ျပန္)လွန္ (ခံ)ေရး။

(ကၽြန္ေတာ္ ျပန္လွန္ခံေရး)

            `ဇာတ္ထဲမွာ ႐ုပ္ေသးမ်ားရွိတယ္၊ ငါ ထဲမွာ ကုိယ္ေရးအက်ဥ္းရွိတယ္၊ ၿခံထဲမွာ ပန္းစုိက္သူမ်ား ရွိတယ္၊ ရြာထဲမွာ မိဘျပည္သူရွိတယ္၊ လမ္းထဲမွာ အျဖစ္သနစ္ရွိတယ္၊ တရားထဲမွာ ဒုလႅဘ ရွိတယ္၊ ရက္လြန္ကံၾကမၼာမ်ား၊ ႏြံထဲမွာ ထဲထဲ၀င္၀င္ ရွိတယ္၊ အိမ္ထဲမွာ ဒိြဟ ရွိတယ္၊ ေမးခြန္းထဲမွာ ႏႈိက္ႏႈိက္ခၽြတ္ခၽြတ္ ရွိတယ္၊ သာဂိမ်ား၊ အားလုံးထဲမွာ တင္ဆက္သူမ်ား ရွိတယ္၊ ကဗ်ာထဲမွာ သဲလြန္စမ်ား ရွိတယ္၊ ေခတ္ၿပိဳင္ထဲမွာ ဂႏၳ၀င္ရွိတယ္´ စတဲ့ ကဗ်ာေတြကေတာ့ လူလန္းရဲ႕ ကဗ်ာအေရြ႕လုိ႔ ေျပာလုိ႔ ရသလုိ လူလန္း ေရးေနက်ကဗ်ာပုံသ႑ာန္တည္ေဆာက္မႈကေန ထူးထူးျခားျခားနဲ႔ စိတ္လုိလက္ရ ေရးဖြဲ႕လာတဲ့ ကဗ်ာတုိအစုအဖြဲ႕ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိမ်ဳိး ကဗ်ာတုိအစုအဖြဲ႕ေတြကုိ သူ႔ရဲ႕ ဒုတိယေျမာက္ ကဗ်ာစာအုပ္ျဖစ္တဲ့ ` ေျပာင္းတယ္ လဲတယ္ ဆုိတာ အမ်ဳိးမ်ဳိး´ ကဗ်ာစာအုပ္ထဲမွာလည္း (၄) ပုဒ္ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပခဲ့ပါေသးတယ္။ လူလန္းဟာ ကဗ်ာဖတ္သူအတြက္ ခက္ခဲတဲ့ ကဗ်ာတည္ေဆာက္မႈပုံသ႑ာန္ထဲေန ကဗ်ာဖတ္သူ အတြက္ နားလည္မႈ/ သိမႈ တည္ေဆာက္ရတာ ႐ုိးရွင္းလြယ္ကူတဲ့ ကဗ်ာတုိေတြဆီ ဘာျဖစ္လုိ႔ ဦးလွည့္ေနတာလဲ။ ခက္ခဲတဲ့ ကဗ်ာေတြဟာ ကဗ်ာဖတ္သူနဲ႔ အလွမ္းေ၀းသြားတယ္လုိ႔ ခံစားမိလုိ႔လား။ ဒါမွမဟုတ္ ကဗ်ာဆရာက ကဗ်ာဖတ္သူဆီ ေျခတစ္လွမ္းျပန္ေနာက္ဆုတ္ေပးလုိက္တာလား။ ကဗ်ာဖတ္သူေတြအတြက္ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာ ( Contemporary Poetry ) အမ်ဳိးအစားေတြဟာ ေခတ္ေပၚကဗ်ာထက္ ပိုမိုခက္ခဲေ၀၀ါးလာၿပီး အဓိပၸာယ္တည္ေဆာက္ရ မလြယ္ကူေစတာ အမွန္ပါပဲ။ အဲဒီလုိ ခက္ခဲတဲ့ ကဗ်ာေတြေၾကာင့္ပဲ အိမ္ေရွ႕ဧည့္ခန္းေဆာင္ထဲက ကဗ်ာေတြဟာ မဂၢဇင္းဖတ္သူေတြအတြက္ ေက်ာ္လွန္ ခ်န္လွပ္ထားခံရတဲ့ အေနအထားေတြဆီထိ ေရာက္ရွိေနခဲ့တာလည္း အမွန္ပါပဲ။ ဒီထက္ပုိေျပာရရင္ ကဗ်ာစာအုပ္ေတြ ေစ်းကြက္မရလာႏုိင္တဲ့ ျပႆနာမွာလည္း ကဗ်ာဖတ္သူေတြရဲ႕ နားလည္မႈ/မလည္မႈဟာလည္း အဓိကအေၾကာင္းျခင္းရာ တစ္ရပ္အျဖစ္ တည္ရွိေနတာလည္း အမွန္ပါပဲ။ ဒီလုိေျပာလုိ႔ လူလန္းရဲ႕ ကဗ်ာတုိေတြဟာ ကဗ်ာရဲ႕တန္ဖုိး၊ စံႏႈန္းေတြ ေလ်ာ့ခ်သြားတယ္လုိ႔ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ မဆုိလုိပါဘူး။ ခက္ခဲတဲ့ ကဗ်ာတည္ေဆာက္မႈအေနအထားကေန ႐ုိးရွင္းလြယ္ကူၿပီး နားလည္ရလြယ္ကူလာတဲ့ ကဗ်ာဆီ ေရြ႕လာတာကုိပဲ ေျပာခ်င္မိတာပါ။ ထပ္ေျပာရရင္ လူလန္းရဲ႕ ကဗ်ာတုိ အစုအဖြဲ႕ ေတြဟာ တစ္ပုိဒ္ခ်င္း တစ္ပါဒခ်င္းစီမွာကုိ သီးျခားအဓိပၸာယ္ေဖာ္ေဆာင္မႈေတြ ရွိေနၿပီး တစ္ပုဒ္လုံးစုစည္းလုိက္တဲ့ အခါမွာလည္း ေျပျပစ္ညီညႊတ္မႈအလွတရားေတြ ရွိေနတာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။ ထူးထူးျခားျခားအေနနဲ႔ ေျပာၾကည့္ရရင္ လူလန္းရဲ႕ ကဗ်ာတုိ ေရးဖြဲ႔မႈဟာ ဆရာ ေအာင္ခ်ိမ္႔၊ သုခမိန္လိႈင္၊ ေနမ်ဳိးတုိ႔ရဲ႕ ကဗ်ာတုိ ေရးဖြဲ႕မႈနဲ႔ မတူညီတာကုိလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ လူလန္းရဲ႕ ကဗ်ာတုိေတြမွာကုိ လူလန္းဟာ ဘာသာစကားရဲ႕ သီးျခားအဓိပၸာယ္ကုိ ေပၚလြင္ေအာင္ ဖြဲ႔စပ္အသုံးခ်သြားၿပီး ဘာသာစကားအေဆာက္အဦတည္ေဆာက္မႈအေပၚ အေျခခံကာ သူ႔ကဗ်ာတုိေတြကုိ ေရးဖြဲ႕ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပုံမွန္ေရးသားက် ကဗ်ာေတြေလာက္ ကဗ်ာဖတ္သူအတြက္ ခက္ခဲမႈမရွိႏုိင္ေလာက္ဘူး ဆုိေပမယ့္ လူလန္းရဲ႕ ကဗ်ာတုိေတြကေတာ့ ကဗ်ာဖတ္သူကုိ သူေရးဖြဲ႕ထားတဲ့ စကားလုံးေတြက ျပန္လွန္ေမးခြန္းထုတ္ ဦးေႏွာက္စား ေစဦးမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

႐ုပ္ေသးမ်ား(၃)

ဒီအေကာင္ ေခါင္းကုိ ျဖဳတ္လုိ႔

ဟုိအရုပ္မွာ ေပါင္း။

ဟုိအ႐ုပ္ ဘယ္လက္အေကာင္းကုိ

ဒီအရုပ္ဆီ ေျပာင္း။

သုံး႐ုပ္ကုိ ဟုိသည္ေပါင္း

ႏွစ္႐ုပ္ေကာင္း ျဖစ္ေစ

ညီေသာ္လွ၏ ဆုိသလုိလား

၀ါး၀ါး ေ၀ ေ၀။

( ဇာတ္ထဲမွာ ႐ုပ္ေသးမ်ား ရွိတယ္)

ကုိယ္ေရးအက်ဥ္း(၁၅)

            ပင္လယ္ဟာ ငါ။ ကၽြန္းလည္း ငါပဲ။

            သေဘၤာလည္း ငါ။ ကပၸတိန္လည္း ငါ ေပါ့။

            လူၾကမ္း ငါ ဟာ ။ မင္းသား ငါ ကြ။

            ငါဟာ Refugee။ ငါဟာ UNHCR။

            ငါသည္ သမၼတ။ ငါမွ အတုိက္အခံ။

            ဟိတ္

            ငါ့ ေရွ႕မွာ ပိတ္ရပ္ေနတာ   

            ဘယ္က ငါ။

(ငါထဲမွာ ကုိယ္ေရးအက်ဥ္း ရွိတယ္)

သဲလြန္စမ်ား(၁)

            မြန္းတည့္ခ်ိန္အထိ

            အလင္းကုိ ထြန္းညွိေနသူ

            လမ္းျပလုိ သမုိင္းဟာ

            မီးတုတ္ႀကီး တကားကားနဲ႔

            တစ္ေခတ္ၿပီး တစ္စစ္ ေရွ႕ေဆာင္သြား

            အပူရွိန္ ဟုန္းဟုန္းေတာက္မွသာ

            အျဖစ္ကုိ တဖ်စ္ဖ်စ္ျပာက် သိခဲ့ရ

            ဒီအမႈမွာ

            က်န္ရစ္သူ ကဗ်ာက တရားလုိ ျဖစ္တယ္။

(ကဗ်ာထဲမွာ သဲလြန္စ ရွိတယ္)

ေခတ္ၿပိဳင္ဂႏၳ၀င္(၁)

            အေရွ႕ကုိ ေလွ်ာက္ပါလုိ႔

            အေနာက္ကုိတဲ့ ေမွ်ာ္ ေမာ့ ေမာ္။

            ပင္၀ါး႐ုံ ေလယူတိမ္းတယ္

            ယိမ္းႏြဲ႕ ျမဴးေပ်ာ္။

            လႊတ္ပါဘူးေတာ္

            စိန္ေခၚသူ ဗုိလ္မထား။

            သူ႕ဆံပင္ ႏွင္းဆီပြင့္ေတြနဲ႔

            က်ည္သင့္ၿပီလား။

(ေခတ္ၿပိဳင္ထဲမွာ ဂႏၳ၀င္ရွိတယ္)

            လူလန္းရဲ႕ တင္ဆက္သူမ်ားအေၾကာင္းထဲမွာ ေနာက္ထပ္ပုံစံမတူကြဲျပားျခားနားစြာ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ ကဗ်ာ ေတြ ရွိပါေသးတယ္။ `ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေမာင္ႏွမမ်ားမီးပုံပြဲ´ မွာ သံၿပိဳင္ပုိဒ္ေတြ ထပ္ေက်ာ့သုံးစြဲထားတာမ်ဳိး၊ `အယက္အကန္ ခံလုိ ဒီနံရံအံကုိခဲ ေသာ့ခတ္လ်က္သား ေတာ္လွန္ကဗ်ာ´ နဲ႔ `အမွည့္တ၀င္း၀င္း Ideology တျဖဳတ္ျဖဳတ္ Recall အလုပ္လုပ္ပုံ ကဗ်ာ´ စတာေတြမွာ ကဗ်ာစကားလုံးအသုံးျပဳပုံ၊ ကဗ်ာလုိင္းတစ္လုိင္းနဲ႔ တစ္လုိင္း ကူးဆက္ ခ်ိတ္တြဲသြားပုံ၊ ဂႏၳ၀င္ကဗ်ာအေရးအသားမ်ားၾကားထဲ ဒီေန႔ေခတ္ၿပိဳင္စကားလုံးညွပ္ယူခ်ိတ္တြဲ Collage ျပဳလုပ္ သြားပုံ စတာေတြဟာ လတ္ဆတ္လန္းဆန္းေနၿပီး ကဗ်ာဖတ္သူကုိ ေပ်ာ္ရႊင္ၾကည္ႏူးမႈတစ္စုံတစ္ရာကုိ ရရွိေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဆုံးသတ္အေနနဲ႔ ေျပာရရင္ လူလန္းရဲ႕ တင္ဆက္သူမ်ားအေၾကာင္းဟာ လူလန္းရဲ႕ တင္ဆက္မႈေတြလုိ႔႔ပဲ ကၽြန္ေတာ္ ျမင္ပါတယ္။ ေခတ္ေပၚ ကဗ်ာမွာ သူ႔ရဲ႕ အလွဓါတ္ရွိသလုိပဲ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာဟာလည္း သူ႔ရဲ႕ ေခတ္ၿပိဳင္ျဖစ္မႈ သီးျခားအလွဓါတ္ေတြ ရွိေနပါတယ္။ ေခတ္ေပၚကဗ်ာနဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာရဲ႕ သိသာျခားနားတဲ့ အလွဓါတ္ကေတာ့ ဘာသာစကားအေပၚ လက္ခံအသုံးခ် သုံးစြဲျခင္း ပါပဲ။ လူလန္းဟာ ဒီအခ်က္ကုိ ကၽြမ္းက်င္ပုိင္ႏုိင္စြာ အသုံးျပဳတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ေလ့လာဆန္းစစ္မႈ၊ အားထုတ္မႈနဲ႔ ကဗ်ာအေပၚ ခ်စ္မက္စိတ္၊ တီထြင္ဖန္တီးစမ္းသပ္ေရးသားလုိစိတ္ေတြကပဲ ကဗ်ာဖတ္သူကုိ ကဗ်ာေတြ ခင္းက်င္းတင္ဆက္ ေပးေစခဲ့ တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာ လူလန္း က်န္းမာပါေစ။ ကဗ်ာအသစ္ျဖစ္ထြန္းတုိးတက္မႈမွာလည္း ဆထက္ထမ္းပုိး ႀကိဳးပမ္းပါ၀င္ ႏုိင္ပါေစလုိ႔ ဆုေတာင္းျပဳလုိက္ပါတယ္ ခင္ဗ်ား။

မင္းနဒီခ

၁၂၊ ႏုိ၀င္ဘာ၊ ၂၀၁၄