တစ္ ေနရာမွ တစ္ေနရာရာ ဘယ္လဲ ဟဲ့ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာ

တစ္ ေနရာမွ တစ္ေနရာရာ ဘယ္လဲ ဟဲ့ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာ

(က)ကဗ်ာအေရြ႕

 ဒီေန႔ေခတ္ ကဗ်ာေလာကကုိ အေသအခ်ာအကဲခတ္ၾကည့္ရင္ ကဗ်ာအေရြ႕တစ္ခုဆီကုိ ဦးတည္ေနတယ္လုိ႔ ေျပာရမလားပါပဲ။ Facebook ဆုိတဲ့ လူမႈကြန္ယက္ႀကီးေပၚေပါက္လာတာဟာ ကဗ်ာ၊ ကဗ်ာဆရာနဲ႔ ကဗ်ာဖတ္သူ ဆုိတဲ့ ဆက္စပ္တည္ေဆာက္မႈအေနအထားကုိ အရင္ကထက္ပုိၿပီး သမမွ်တ သြားေစတယ္လုိ႔လည္း ထင္ပါတယ္။ အဲဒီမွာ ကဗ်ာ ဆုိင္ရာ သိမႈ/ ကဗ်ာဖတ္အား/ ကဗ်ာအေပၚ အာ႐ုံ၀င္စားမႈ အနည္းငယ္ရွိတဲ့ ကဗ်ာဖတ္သူေတြကုိယ္တုိင္ ကဗ်ာေတြ ျပဳလုပ္ ဖန္တီးလာတယ္။ အလြယ္ေျပာရရင္ ကဗ်ာဆရာျဖစ္မႈႏႈန္း (၀ါ) ကဗ်ာဆရာ အေရအတြက္ အဆမတန္ မ်ားျပား လာသလုိ ကဗ်ာစာအုပ္ေတြလည္း စာေပစီစစ္ေရးလြတ္လပ္မႈအနည္းငယ္နဲ႔ ေခတ္အဆက္ဆက္ မႀကံဳဖူးေလာက္ေအာင္ မ်ားမ်ား စားစား ထြက္ရွိလာပါတယ္။ ကဗ်ာေရးသူ/ ကဗ်ာဆရာေတြ မ်ားျပားလာတာဟာ အာဏာရွင္တစ္ေယာက္ေမြးဖြားလာတာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ ၀မ္းသာဖုိ႔ ေကာင္းပါတယ္လုိ႔ ဆရာ ခရမ္းျပာထက္လူ ဆုိခဲ့တဲ့အတုိင္းပါပဲ။ ကဗ်ာဆုိတဲ့ လမ္းေၾကာင္း ေပၚမွာ ေရရွည္ ဘယ္ေလာက္ထိ ေဆးသားခုိင္ခုိင္နဲ႔ ရပ္တည္ႏုိင္မလဲ၊ ကဗ်ာအေပၚ ဘယ္ေလာက္ ႐ုိးသားႏုိင္သလဲ၊ ကဗ်ာနဲ႔ ဘယ္ေလာက္ထိ လက္တြဲ ထားႏုိင္မလဲဆုိတာကေတာ့ အခ်ိန္ကာလက အဆုံးအျဖတ္ေပးသြားမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကဗ်ာဟာ တာတုိေျပးလမ္း မဟုတ္ပါဘူး။ ကဗ်ာဟာ ဘ၀တစ္ခုလုံး အားသြန္ခြန္စုိက္ႏွစ္ၿပီး ေျပးသြားရမယ့္ တာေ၀းေျပးလမ္း ျဖစ္ပါ တယ္။ ဘယ္သူ ဘယ္ေလာက္ ေျပးႏုိင္မလဲ။ ခင္ဗ်ား တစ္မုိင္ေျပးရင္ ကဗ်ာဆုိတဲ့ ပန္းတုိင္ကလည္း တစ္မုိင္ထပ္ေျပးမွာပဲ။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆုိေတာ့ ကဗ်ာဟာ ေရြ႕ေနလုိ႔ပါပဲ။
ျမန္မာကဗ်ာသမုိင္းကုိ ျပန္ၾကည့္မယ္ဆုိရင္လည္း ပုဂံေခတ္ (ခရစ္ႏွစ္ ၁၀၄၄ - ၁၂၉၈ )ကေန ကုိလုိနီေခတ္ (ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၈၆ - ၁၉၄၇) တစ္ပုိင္း၊ ေခတ္စမ္းကဗ်ာ (၁၉၃၀ - ၁၉၄၅)ကေန ေခတ္ေပၚကဗ်ာေခတ္ဦး ( ၁၉၇၀ -၁၉၉၀)ထိတစ္ပုိင္း။ ေခတ္ေပၚေႏွာင္းပုိင္း ( ၁၉၉၀ - ) ကေန အခု ဒီဘက္ႏွစ္မ်ား ေခတ္ေပၚ/ ေခတ္ၿပိဳင္၊ Contemporary အထိ ကဗ်ာဟာ ေရြ႕ေနတုန္းပါပဲ။ ဒီဘက္ႏွစ္မ်ားမွာ ပုိအားရစရာ ေကာင္းတာကေတာ့ ကဗ်ာဆုိင္ရာနည္းနာ တကၠနစ္ေတြ ပုိမုိက်ယ္ျပန္႔လာတယ္။ ႏုိင္ငံတကာကဗ်ာဘာသာျပန္ေတြ၊ ႏုိင္ငံတကာကဗ်ာစာအုပ္ေတြ၊ ကဗ်ာေဗဒဆုိင္ရာ ဘာသာျပန္ ရွင္းလင္းခ်က္ေတြ စတဲ့ ကဗ်ာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ေလ့လာစရာ၊ အတုယူစရာ၊ အသစ္ဖန္တီးႏုိင္စရာေတြ အမ်ားအျပား ရွိလာတာပါပဲ။ ကုိယ္တုိင္ အဂၤလိပ္ဘာသာစကားကုိ ကၽြမ္းကြြ်မ္းက်င္က်င္ တတ္ေျမာက္ထားမယ္၊ ကဗ်ာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ လည္း စိတ္အားထက္သန္မႈရွိမယ္ဆုိရင္ အင္တာနက္ေပၚက Poetry Seminar, Poetry Workshop ေတြမွာ ႏို္င္ငံတကာက လက္ရွိေရးသားေနတဲ့ ကဗ်ာဆရာေတြကုိယ္တုိင္နဲ႔ အျမင္ခ်င္းဖလွယ္ ေဆြးေႏြးျငင္းခုံႏုိင္တဲ့အျပင္ ႏုိင္ငံတကာစာေပ ပြဲေတာ္ေတြအထိ လက္လွမ္းမီွရင္ သြားေရာက္ေဆြးေႏြးေလ့လာႏုိင္ပါေသးတယ္။ ဒါဟာလည္း နည္းပညာပုိင္းဆုိင္ရာ တုိး တက္မႈနဲ႔အတူ ကဗ်ာအရင္းအျမစ္ ျပန္႔ကားတိုးတက္လာမႈလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ကဗ်ာဆုိင္ရာသိမႈ ဆင့္ကဲ တုိးတက္ ေျပာင္း လဲ လာတာနဲ႔အမွ် ကဗ်ာဖတ္သူ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းဟာလည္း တုိးတက္ေျပာင္းလဲလာတာ အမွန္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ့္အယူ အဆနဲ႔ ကုိယ္ေျပာရရင္ ေခတ္ေပၚကဗ်ာေခတ္ဦးတုန္းက နားလည္မႈ ခက္ခဲေစခဲ့၊ အဓိပၸာယ္ေ၀၀ါးေစခဲ့တဲ့ ကဗ်ာေတြဟာ ေခတ္ေပၚကဗ်ာ ေႏွာင္းပုိင္းမွာ နားလည္လြယ္တဲ့၊ ရွင္းလင္းတဲ့ သိမႈကုိ ေပးႏုိင္တဲ့ ကဗ်ာေတြအျဖစ္ ေျပာင္း လဲလာခဲ့တယ္လုိ႔ ဆုိရမွာပါပဲ။ ဒီကေန႔ ကဗ်ာဆရာေတြ ဖန္တီးေနတဲ့ ေခတ္ၿပိဳင္ဟန္ကဗ်ာေတြဟာလည္း အခ်ိန္ကာလ အပိုင္းအျခားတစ္ခုမွာ ကဗ်ာဖတ္သူကုိ လြယ္ကူရွင္းလင္းသြားေစဦးမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာကဗ်ာဟာ ေခတ္ အဆက္ဆက္ ကုိယ္ပုိင္ဟန္၊ ကုိယ္ပုိင္ အသံနဲ႔ တျဖည္းျဖည္းခ်ဲ႕ထြင္လာခဲ့တဲ့ စာေပ အႏုပညာတစ္ရပ္ျဖစ္ပါတယ္။ ေခတ္စနစ္ဆုိးတစ္ခုေအာက္မွာ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ မြန္းက်ပ္ပိတ္ေလွာင္ထားခံခဲ့ရေပမယ့္ ကုိယ့္နည္းကုိယ့္ဟန္နဲ႔ ေဖာက္ထြက္၊ အသစ္တည္ေဆာက္ခဲ့၊ ႀကိဳးစားခဲ့ၾက ရပါတယ္။ ေခတ္စမ္း၊ စာေပသစ္၊ မုိးေ၀ ကေန Modern, Post Modern, LP, PLP, Neo, Conceptual, Flarf, Digital, Hybrid, Exprimental စတဲ့ ကဗ်ာဆုိင္ရာ နည္းနာ အေရးအသားေတြဟာ ကဗ်ာဆရာေတြရဲ႕ ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈနဲ႔အတူ ဆင့္ကဲတုိးတက္ေျပာင္းလဲ ေရြ႕လ်ားခဲ့ ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေခတ္ေပၚေႏွာင္းပုိင္း (၁၉၉၀) ေနာက္ပုိင္းကဗ်ာ အေရြ႕ကေတာ့ အေျပာင္းအလဲျမန္ဆန္တယ္၊ အတက္အက် ၾကမ္းတယ္လုိ႔ ဆုိရေလာက္ေအာင္ပါပဲ။ ေအာင္ျမင္ပါရဲ႕လားလုိ႔ ေမးလာရင္ေတာ့ အျပည့္အ၀ မေအာင္ျမင္ေသးဘူးလုိ႔ ေျပာရမယ္ ထင္ပါတယ္။
 ေခတ္ေပၚေႏွာင္းပုိင္းေနာက္ပုိင္း ကဗ်ာနည္းနာအသစ္ေတြ၊ ကဗ်ာေဗဒအသစ္ေတြကုိ ကဗ်ာဆရာနဲ႔ ကဗ်ာဖတ္ သူ အနည္းငယ္ေလာက္ပဲ လက္ခံတယ္လုိ႔ ျမင္ပါတယ္။ သာမန္ကဗ်ာဖတ္သူကုိ မဆဲြေဆာင္ႏုိင္တဲ့အတြက္ မေအာင္ျမင္ ဘူးလုိ႔ ယူဆခ်င္တယ္။ သာမန္ကဗ်ာ ဖတ္သူဆုိတဲ့ေနရာမွာလည္း ကဗ်ာဖတ္သူ (ျပည္သူ)ဟာ ေခတ္က ေပးတဲ့ အက်ပ္ အတည္း၊ စိတ္ပင္ပန္းမႈ၊ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး ေသြးထုိးလႈံ႔ေဆာ္မႈ၊ လယ္ေျမယာေျမျပႆနာ၊ ပညာေရးဖိႏွိပ္မႈ၊ အေတြးအေခၚပိတ္ေလွာင္မႈ၊ အလုပ္အကုိင္ အဆင္မေျပမႈ၊ လုပ္အားခနည္းပါးမႈ စတဲ့ အာဏာရွင္အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစား တစ္ရပ္က ေပးတဲ့ ဒုကၡေတြကုိ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ခံစားရင္း အႏုပညာခံစားႏုိင္မႈ `အား´ ေတြ ယုတ္ေလ်ာ့ခဲ့ရတယ္။ ပညာ တတ္လူတန္းစား နည္းပါးခဲ့ရတယ္။ အႏုပညာဖန္တီးႏုိင္စြမ္း/ ခံစားႏုိင္စြမ္း ျမင့္မားတဲ့သူေတြကုိ လက္လြတ္ဆုံး႐ႈံးခဲ့ရတယ္။ ဒီေတာ့ ေခတ္ၿပိဳင္အႏုပညာမွာ ႏုိင္ငံတကာနဲ႔ ရင္ေဘာင္တန္းဖန္တီးခံစားဖုိ႔ မလြယ္ကူတာ၊ ကုိယ့္ ကုိယ္ပုိင္အႏုပညာဟန္ အယူအဆအသစ္ေတြနဲ႔ ကမာၻကုိ ထုိးေဖာက္ဖုိ႔ မလြယ္ကူတာေတြ ျဖစ္လာ ေတာ့တာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ကုိ္ယ့္အႏုပညာကုိ ရပ္တန္႔မေနဘဲ ေရြ႕ေအာင္ ေရႊ႕ေနရမွာ အႏုပညာသမားေတြရဲ႕ အလုပ္ပါပဲ။ ဒီကေန႔ လူငယ္ကဗ်ာဆရာေတြဟာ ပညာ တတ္အလႊာက ပုိမုိ ၀င္ေရာက္လာတာကုိလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ အရင္ေခတ္မ်ားဆီက ကဗ်ာဆရာေတြရဲ႕ လူေနမႈဘ၀ ပုံစံနဲ႔လည္း ကြဲျပားျခားနားလာတယ္။ လူေနမႈဘ၀ပုံစံေတြ ကြဲျပားလာတာနဲ႔အမွ် ကဗ်ာစကားလုံးေရြးခ်ယ္ပုံ၊ ဖြဲ႔စပ္ပုံ၊ တည္ေဆာက္ပုံ၊ ကဗ်ာလာရာလမ္းေၾကာင္း၊ ကဗ်ာအေၾကာင္းအရာ စတာေတြ ကြဲျပား လာပါတယ္။ ကဗ်ာဆရာဟာ သူ႔ပတ္၀န္းက်င္၊ သူ႔ေလ့လာမႈ၊ သူ႔အေပၚ႐ုိက္ခတ္လာတဲ့ အခုိက္ဓာတ္ စတဲ့ အေၾကာင္း အရာေတြအေပၚ မ်ားေသာအားျဖင့္ သူ႔ကဗ်ာကုိ တည္ေဆာက္ေလ့ရွိတဲ့အတြက္ အခ်ဳိ႕ေသာကဗ်ာဖတ္သူနဲ႔ ေ၀းကြာ သြားေလ့ ရွိတတ္တာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ကဗ်ာဆရာဟာ သူ႔ယုံၾကည္ရာ အေရးအသားကုိ တစ္ဆင့္ေလ်ာ့ခ်ေပးလုိက္တဲ့ ကဗ်ာဆရာ ေတြရွိသလုိ လုံး၀ေလ်ာ့ခ်မေပးဘဲ ကဗ်ာဖတ္သူကုိသာ ေရြးခ်ယ္ခုိင္းတဲ့ ကဗ်ာဆရာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ ကဗ်ာ ဖတ္သူရဲ႕ အခန္းက႑ကုိ ထည့္စဥ္းစားတဲ့ ကဗ်ာဆရာနဲ႔ ကဗ်ာဖတ္သူရဲ႕ အခန္းက႑ကုိ ထည့္မစဥ္းစားတဲ့ ကဗ်ာဆရာ ေပါ့။
လက္ရွိျမန္မာကဗ်ာအခင္းအက်င္းကုိ ျပန္ၾကည့္ရင္လည္း အၾကမ္းအားျဖင့္ ေခတ္ေပၚကဗ်ာနဲ႔ ေခတ္ေပၚ မဟုတ္ ေသာ ကဗ်ာမ်ားဆုိၿပီး ေတြ႔ႏုိင္ပါတယ္။ ေခတ္ေပၚကေတာ့ ရွင္းပါတယ္။ ေခတ္ေပၚကဗ်ာရဲ႕ စံသတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ေယဘု ယ် လကၡဏာေတြဟာ ခုိင္မာၿပီးသား၊ အမ်ားလက္ခံၿပီးသားဆုိေတာ့ ကဗ်ာအေရြ႕တစ္ခုအျဖစ္ ႏွစ္ကာလအပုိင္းအျခားနဲ႔ တည္ရွိေနတာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေခတ္ေပၚကဗ်ာနဲ႔အတူ ဒီဘက္ႏွစ္မ်ားမွာ အၿပိဳင္အားေကာင္းျဖစ္ထြန္းလာတဲ႔ ကဗ်ာေတြ ကိုလည္း သတိထား မိပါတယ္။ အမ်ားစုေတြ႔ရွိရတဲ႔ ေခတ္ၿပိင္ကဗ်ာေတြကေတာ့ Expremental, Hybrid, Collage, Lauguage, Conceptual, Prose Poetry နဲ႔ အေတြ႔ရနည္းတဲ့ ေခတ္ၿပိဳင္ ကဗ်ာေတြကေတာ့ Flarf, Digital, Performance, Installation Poetry စတာ ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာ (Comtemporary Poetry) ဆုိတာ ပင္မေရစီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာ အလြန္ ၂၀၀၀ ၀န္းက်င္ေနာက္ပုိင္းမ်ား အမ်ားဆုံး ေရးဖြဲ႔လာၾကတဲ့ ကဗ်ာအမ်ားစုကုိ ဆုိလုိတာပါ။ ေခတ္ၿပိဳင္ ဆုိတဲ့ စကားလုံးကုိ သုံးရတာ ျပႆနာတစ္ခုပါပဲ။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆုိေတာ့ ေခတ္ၿပိဳင္ဆုိတာ အခ်ိန္ကာလကုိ ေျပာတာလား။ ကဗ်ာဆုိင္နာ နည္းနာတကၠနိေတြကို ေျပာတာလား။ လက္ရွိအခ်ိန္မွာ အသက္အရြယ္နဲ႔ မဆုိင္ဘဲ အတူ တကြျဖတ္သန္းေနတဲ့သူေတြကုိ ေျပာတာလား စသျဖင့္ ေမးခြန္းေတြ ထုတ္စရာရွိႏုိင္တဲ့အျပင္ ပုံသ႑ာန္၊ အေၾကာင္းအရာ၊ တင္ျပပုံ၊ ဘာသာစကားသုံးစြဲမႈေပၚမွာလည္း ေမးခြန္းေတြ မ်ားစြာရွိပါတယ္။ ၾသစေၾတးလ်ကဗ်ာဆရာ လူး၀စၥအာမန္ ကေတာ့ Contemporary Poetry ဆုိတာ အခ်ိန္ကာလတစ္ခုခု၊ ေခတ္ကာလ တစ္ခုခုအေပၚမွာ မူတည္တာမဟုတ္ဘဲ အေရးအသား/ ျပဳလုပ္မႈ အေနအထား ေပၚမွာ အမွီျပဳေခၚဆုိတယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ တစ္ေယာက္တည္းအေနနဲ႔ ေျပာရရင္ေတာ့ ပင္မေရစီးဟန္နဲ႔ ကင္းလြတ္လာတဲ့ ကဗ်ာအမ်ားစုကုိ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာ စာရင္းထဲမွာ ထည့္ခ်င္ပါတယ္။ ဒါဟာ အၾကမ္းထည္ ဆန္ေကာင္း ဆန္ႏုိင္ေပမယ့္ အခ်ိန္ကာလၾကာျမင့္လာတာနဲ႔အမွ် ကြဲျပားျခားနားပိရိေသသပ္တဲ့ ေခတ္ၿပိဳင္ ကဗ်ာေတြကုိ ေတြ႔လာႏုိင္မယ္လုိ႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္မိပါတယ္။
 ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာမွာေတာ့ ကဗ်ာေရးသူဟာ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္လုံးမွာ ေခတ္ေပၚကဗ်ာဟန္ရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပုံနည္းစနစ္ေတြကုိ အမ်ားစု ဆန္႔က်င္လာတာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။ ကဗ်ာထဲမွာ ငါ ဗဟုိျပဳအေရးအသားကုိ ေရွာင္ၾကဥ္တယ္။ အကယ္၍ ကဗ်ာ ထဲမွာ ငါ ဆုိတာ ပါလာရင္လည္း အဲဒီ ငါဟာ ကဗ်ာေရးသူငါကုိ ရည္ညႊန္းတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲ ကဗ်ာထဲက ငါ ကိုသာ ဆုိလုိ ရင္းျဖစ္တယ္။ ေနာက္ၿပီး ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ထဲမွာ ငါ မ်ားစြာကို ထည့္သြင္း ေရးဖြဲ႔ၿပီး အၿပိဳင္အဖြဲ႔ေတြကုိ ေရာေႏွာတင္ျပတာမ်ဳိး အထိ ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ေခတ္ၿပိဳင္ ကဗ်ာေတြမွာ single Voice ထက္ Multivoice ေတြကုိ ပုိုမုိေတြ႔ရွိရပါတယ္။ ဥပမာ- ဆရာေမာင္ျပည့္မင္း ရဲ႕ `ယခုမွစ တစ္၀က္ဆီ´ ကဗ်ာထဲမွာဆုိရင္ ကဗ်ာဆရာဟာ ဘယ္ေနရာ ဘယ္ရႈေထာင့္ ကေန ပါ၀င္ပတ္သတ္ေနတယ္ဆုိတာကအစ စဥ္းစားစရာပါပဲ။ ဒါ့အျပင္ ကြင္းစကြင္းပိတ္ထဲက(ခင္ဗ်ား)ဆုိတဲ့သူဟာ ကဗ်ာ ဖတ္သူ လား။ အျခားတစ္စုံတစ္ေယာက္လား ဆုိတာမ်ဳိးေပါ့။
   ထပ္ေျပာရရင္ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာေတြဟာ ကဗ်ာဆုိင္ရာ နည္းနာအမ်ဳိးမ်ဳိးကုိ ထည္႔သြင္းေရာစပ္ ျပဳလုပ္လာ တာကုိ လည္း ေတြ႔ရွိရပါတယ္။ အမ်ားစုသုံးႏႈန္းၾကတာေတာ့ Language, Concept, Collage စတာေတြကို အမ်ားဆုံး ေရာစပ္ အသုံးျပဳၿပီး ထူးျခားတဲ့ Hybrid, Expremental Poetry ေတြကုိ ျပဳလုပ္လာပါတယ္။ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာ ေရးသူအမ်ားစုဟာ Making ကုိ လက္ခံယုံၾကည္ၾကသူေတြပါပဲ။ ကဗ်ာဆုိတာ ျပဳလုပ္ျခင္းပဲ ျဖစ္တယ္ဆုိတာကုိ မၾကာခဏ ေျပာပါတယ္။ လက္ေတြ႔ဖန္တီးျပပါတယ္။ ကဗ်ာဆရာ လင္းရမၼာ ရဲ႕` ကားသေဘၤာ´ ဆုိတဲ့ ကဗ်ာထဲမွာဆုိရင္ ကဗ်ာဆရာဟာ Facebook ဆုိတဲ့ လူမႈကြန္ယက္မီဒီယာကေန ရရွိလာတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္တစ္ခုနဲ႔ ကဗ်ာကုိ အစျပဳ တည္ေဆာက္လုိက္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ တစ္ခုရွိတာက Facebook ဆုိတဲ့ လူမႈကြန္ယက္မီဒီယာကရရွိတဲ့ သတင္းဆိုတာ ယုံၾကည္လုိ႔ ရႏုိ္င္မလား။ ေသခ်ာရဲ႕လား။ ေနာက္တစ္ခုက `ေ၀လကား´ တဲ့။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ပုံမွန္ၾကားဖူးေနက်စကားလုံးက ေရက်ခ်ိန္ ကုန္းေပၚမွာ တင္က်န္ေနရစ္ခဲ့တဲ့ `ေ၀လငါး´။ အခု ကဗ်ာဆရာ သုံးထားတာက ေ၀လကား ဆုိေတာ့ Wales ျပည္နယ္က တင္ပုိ႔လာတဲ့ ကားမ်ား ျဖစ္ေနမလားေပါ့။ ဘာသာစကားတည္ေဆာက္မႈအရ မွန္ကန္သလုိရွိေနတဲ့အျပင္ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်အမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ကဗ်ာ ဆရာဟာ ကဗ်ာဖတ္သူကုိ ပထမဆုံးစာေၾကာင္းမွာတင္ အလုပ္လုပ္ေစပါေတာ့တယ္။ ေနာက္ထပ္ေတြ႔ရမွာက ေခတ္ၿပိဳင္ လူမႈအဖြဲ႕အစည္းအတြင္းက ျပႆနာေတြ၊ ထိတ္လန္႔အံ့ၾသစရာေတြကုိ အဆက္အစပ္မဲ့ ခ်ိတ္တြဲယွက္ေဖာက္ထားတဲ့ စကားေတြပါပဲ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေန႔စဥ္ၾကားေန၊ ျမင္ေနရတဲ့ စာသားေတြ စကားလုံးေတြကုိပဲ ကဗ်ာဆရာက ဆက္စပ္ တည္ေဆာက္ၿပီး ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ျပဳလုပ္သြားျခင္းပါပဲ။
 ေနာက္တစ္ခုက ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာေရးသူေတြဟာ ဘာသာစကားရဲ႕ ကြဲျပားျခားနားတဲ့ အဓိပၸာယ္ေတြကို အက်ဳိးရွိရွိ အသုံးျပဳၿပီး ကဗ်ာဖတ္သူကုိ လမ္းျပပါတယ္။ ကဗ်ာဖတ္သူဟာ ကဗ်ာရဲ႕အနက္အဓိပၸာယ္ကုိ စုပ္ယူလုိရင္းကေန ကဗ်ာ ဆရာရဲ႕ ဘာသာစကားသုံးစြဲမႈ၊ စကားလုံးေဆာ့ကစားမႈ၊ ထင္ေယာင္ထင္မွား ျဖစ္ေစမႈေတြေနာက္ကုိလုိက္ရင္း ကဗ်ာရဲ႕ အျပင္ဘက္ကုိ ေရာက္မွန္းမသိ ေရာက္သြားတာမ်ဳိးေတြ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါဟာ ကဗ်ာဖတ္သူကုိ အလုပ္ေပးျခင္း (၀ါ) ကဗ်ာ ရဲ႕ အျပင္ဘက္က သိမႈဆီကုိ အေရာက္သြားေစလုိျခင္းလည္း ျဖစ္တယ္လုိ႔ ထင္မိပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ျမင္မိတာက ေခတ္ၿပိဳင္ ကဗ်ာေတြမွာ သုံးစြဲေလ့ရွိတဲ့ ပုိင္းစစိတ္မႊာျခင္း ( Fragmentation) နဲ႔ တြဲစပ္ခ်ိတ္ယူျခင္း (Juxtaposition) ေတြ ပါပဲ။ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာေတြဟာ Collage ျပဳလုပ္ျခင္းကုိ စိတ္၀င္စားတယ္။ မတူကြဲျပားျခားနားတဲ႔ အေၾကာင္းအရာေတြ၊ ျမင္ကြင္းေတြ၊ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကုိ စုစည္းၿပီး အဲဒီအရာေတြနဲ႔မသက္ဆုိင္တဲ့ အေၾကာင္းအရာနယ္ပယ္ တစ္ခုဆီ ကုိ အေရာက္ ပုိ႔ခ်င္တာမ်ဳိးကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။
 ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာဟာ ကဗ်ာဖတ္သူကုိ အၿမဲတမ္းေမးခြန္းေတြ ထုတ္တယ္။ ကဗ်ာေရးသူဟာ အရာရာ တစ္ထစ္ခ် အမွန္တရားလုိ႔ မယူဆဘဲ အရာရာကို သံသယအျမင္နဲ႔ပဲ ၾကည့္ပါတယ္။ ကဗ်ာဆရာဟာ သူေရးလုိက္တဲ့ အခ်က္အလက္ ေတြကုိ အမွန္လုိ႔ မယူဆေစခ်င္ဘူး။ ကဗ်ာဖတ္သူ ကုိယ္တုိင္သိမႈတည္ေဆာက္ေစတယ္။ ပုံသ႑ာန္အေနနဲ႔ ေျပာရရင္ လည္း ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာဟာ ယေန႔လက္ရွိ အမ်ားဆုံးေတြ႔ေနရတဲ့ အလ်ားလုိ္က္ စာမ်က္ႏွာအျပည့္စီတဲ့ ပုံသ႑ာန္ ကုိ အမ်ားဆုံးေတြ႔ရွိရၿပီး အဲဒီပုံသ႑ာန္ဟာ Prose Poem ကေန ျမစ္ဖ်ားခံတယ္ လုိ႔လည္း ယူဆမိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလုိ အလ်ားလုိက္ အျပည့္စီလုိက္တာနဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာ ျဖစ္သလားဆုိတဲ့ ေမးခြန္းပါ။ မဆုိင္ပါဘူး။ ေခတ္ေပၚကဗ်ာမွာ သူ႔ရဲ႕ အလွဓာတ္ရွိသလုိပဲ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာဟာလည္း သူ႔ရဲ႕ ေခတ္ၿပိဳင္ျဖစ္မႈ သီးျခားအလွဓာတ္ေတြ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တစ္ခ်ဳိ႕ကဗ်ာဆရာေတြ လက္ရွိေရးသားေနတဲ့ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာေတြမွာ ပုံသ႑ာန္အရပဲ ေျပာင္းလဲမႈရွိတဲ့ ေခတ္ေပၚကဗ်ာ ေတြလည္း ေရာေႏွာပါ၀င္ေနတာကုိ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေခတ္ေပၚကဗ်ာနဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာရဲ႕ သိသာျခားနားတဲ့ အလွဓာတ္ ကေတာ့ ဘာသာစကားအေပၚ လက္ခံသုံးစြဲျခင္းပါပဲ။ အခု ကၽြန္ေတာ္ တင္ျပထားတာေတြ အားလုံးက ကၽြန္ေတာ္ ေလ့လာမိ သေလာက္ ကၽြန္ေတာ္ျပန္တည္ေဆာက္ထားတဲ့ သိမႈသက္သက္ပါပဲ။ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာဆုိတာ ဒီထက္ပုိမုိ က်ယ္ ျပန္႔နက္႐ႈိင္း ပါတယ္။ ေခတ္ေပၚကဗ်ာ စတင္တည္ေဆာက္စကာလမွာ ခက္ခဲပင္ပန္းခဲ့သလုိပဲ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာလမ္းေၾကာင္းဟာ လြယ္ကူ ေခ်ာေမြ႔လိမ့္မယ္လုိ႔ေတာ့ မထင္ပါဘူး။

(ခ)ေယဘုယ်လကၡဏာမ်ား

 ၁၉၆၀ အေနာက္ႏုိင္ငံေတြမွာ ေမာ္ဒန္၀ါဒ က်ဆုံးၿပီး ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္၀ါဒေတြ ထြန္းကားတဲ႔ အခ်ိန္က်မွ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ ဆီမွာ ေမာ္ဒန္ကုိ စတင္ေတြ႔ရွိခဲ႔ပါတယ္။ ေမာ္ဒန္(၀ါ) ေခတ္ေပၚကဗ်ာဟာ ဆရာေမာင္သာႏုိးဘာသာျပန္တဲ႔ ထင္းရွဴးပင္ရိပ္နဲ႔ ဆရာ မင္းသု၀ဏ္အိမ္မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သေျပညိဳ၀ပ္ေရွာ႔ကေန ျမစ္ဖ်ားခံၿပီး ဆက္လက္စီးဆင္းပါတယ္။ ၁၉၆၉ ခုႏွစ္မွာ ဆရာျမဇင္က ေမာ္ဒန္ကဗ်ာ(၀ါ) ေခတ္ေပၚကဗ်ာရဲ႕ ေယဘုယ်လကၡဏာေတြကို ေခတ္ေပၚကဗ်ာ ေၾကညာစာတမ္း အျဖစ္ ေငြတာရီ မဂၢဇင္းမွ တဆင့္ ေအာက္ပါအတုိင္းခ်ျပခဲ႔ပါတယ္။ ေခတ္ေပၚကဗ်ာဟာ -
 ၁။ ေထြျပားတယ္။ ရုိးရုိးစင္းစင္းမဟုတ္။
 ၂။ သိပ္သည္းတယ္။ က်ဲတဲတဲမဟုတ္။
 ၃။ က်ယ္က်ယ္၀န္း၀န္းလႊမ္းၿခံဳတယ္။ မက်ဥ္းေျမာင္း။
 ၄။ ရိပ္ကာ၀ဲကာေျပာတယ္။ တုိက္ရုိက္မေျပာ။
 ၅။ ဧကန္သေဘာတရားေဆာင္တယ္။ ျပဳအပ္တဲ႔ တရားမေဆာင္။
 ၆။ အကြက္သေဘာေဆာင္တယ္။ မ်ဥ္းသေဘာကို မေဆာင္။
 ေမာ္ဒန္ေနာက္ပုိင္း ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္ေခတ္ဦးလည္းေရာက္ေရာ ေမာ္ဒန္တုန္းက ကြ်န္ေတာ္တုိ႕ သိထားတာေတြ အားလုံး ဟာ ေျပာင္းျပန္ ျဖစ္သြားတယ္။ ကဗ်ာပုံသ႑ာန္က ဂငယ္ပုံျဖစ္သြားတယ္။ ကဗ်ာထဲ ထည္႔ထားတဲ႔ စကားလုံးေတြ ဝါက်ေတြ ကုိ အဲဒီ အေပါက္ႀကီးထဲကေန ကဗ်ာဖတ္သူက ျပန္လုိက္ေကာက္ၿပီး သိမႈကုိ တည္ေဆာက္ယူရတယ္။ ကဗ်ာ ဖတ္သူရဲ႕ အလုပ္ ပုိမ်ားလာတယ္။ ခက္လာတယ္။ ကဗ်ာဖတ္သူကုိယ္တုိင္ ဘာေတြသိထားလဲဆုိတာကုိပါ ကဗ်ာဆရာက ျပန္ေမးခြန္း ထုတ္လာတယ္။ ဒီဘက္ပုိင္း Comtemporary ေတြက်ေတာ့ ေမာ္ဒန္ေရာ ပုိ႔ေမာ္ဒန္ကုိပါ ဆန္႔က်င္တယ္။ စကားလုံး သုံးစဲြမႈ ရုိးရွင္းေအာင္ အားထုတ္လာတယ။္ တစ္ခ်ဳိ႕ Hybrid ေတြမွာကေတာ့ အားလုံးယူ သုံးတယ္။ ေရာေရးတာ ရွိတယ္။ အဓိက ေျပာခ်င္တာက ေမာ္ဒန္ကုိနားလည္မွ ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္ကုိ နားလည္မယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ႔ ေမာ္ဒန္ရဲ႕ ေယဘုယ်လကၡဏာ ေတြကုိသိမွ ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္က ေမာ္ဒန္ကုိ ဘယ္လုိဆန္႔က်င္တာ သိမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီလုိပဲ ေမာ္ဒန္၊ ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္ကုိ သိမွ Comtemporary ကုိ ပုိနားလည္မွာျဖစ္တယ္။ ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္သမားေတြက ျဖစ္ႏုိင္ေခ်ေတြကုိ တန္ဖုိးထားတယ္။ ဥပမာ တစ္ ဂဏန္းကုိ သုံးမယ္ဆုိရင္ ေမာ္ဒန္က အဲဒီတစ္ဂဏန္းရဲ႕ တစ္သီးပုဂၢလဂုဏ္ရည္ကုိ ရည္ညႊန္းၿပီး သုံးလုိက္တယ္။ ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္ သမားကေတာ့ အဲဒီတစ္ဟာ သုညကေန တုိးတက္တာလား။ ႏွစ္ ကေန ေလ်ာ့သြားတာလား။ အဲဒီလုိ စဥ္းစားတယ္။ Hybrid တုိ႔ Expremental တုိ႔ကေတာ့ ပုိ႕စ္ေမာ္ဒန္ ေႏွာင္းပုိင္းကာလာေတြေပါ့။ အၾကမ္းအားျဖင့္ စမ္းသပ္ကဗ်ာေတြပါပဲ။ ရုိးရုိး ရွင္းရွင္းထပ္ေျပာရရင္ ေခတ္ေပၚကဗ်ာက အတြင္းကေန အျပင္ကုိ ထြက္တယ္။ ေခတ္ေပၚေနာက္ပုိင္း ကဗ်ာအမ်ဳိးအစား ေတြကေတာ႔ အျပင္ကေန အတြင္းကုိ သြားတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕ဟာေတြက စာသိထက္ သညာသိ က ပုိေကာင္းတယ္။ အခု ကြ်န္ေတာ္ေျပာေနတာေတြကုိက ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္အယူအဆအရ စာသားေတြ၊ စကားလုံးေတြပဲ။ သိမႈ မဟုတ္ေသးဘူး။ တကယ္႔ သိမႈက ကုိယ္တုိင္ကုိ တည္ေဆာက္ယူရတာ။ အခုဖတ္လုိက္လုိ႔ သိလုိက္တာကုိ သိမႈလုိ႔ မေခၚေသးဘူး။ ကုိယ္တုိင္ တည္ ေဆာက္ၿပီးမွ ဒါက ဘာလုိ႔၊ ဒါက ဘယ္လုိ စသျဖင့္ လုပ္ယူရတာ။ ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္က ခံစားမႈထက္ တည္ေဆာက္မႈကုိ ဦးစားေပး တယ္။ ေမာ္ဒန္မွာ အမ်ားအားျဖင့္ ပုဂၢိဳလ္ေရးနာက်င္မႈ၊ ပတ္၀န္းက်င္၊ ေမတၱာဘြဲ႔ စသျဖင့္ တစ္စုံတရာကို ဦးတည္မႈ ရွိတယ္။ တနည္းေျပာရရင္ ပန္းတုိင္ရွိတဲ႔ ကဗ်ာေတြမ်ားခဲ႔တယ္။ ေမာ္ဒန္ေနာက္ပုိင္း ကဗ်ာေတြ ကေတာ႔ ပန္းတုိ္င္ကုိ စုိက္ယူ ရတယ္။ ေျပာရရင္ ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္သမားေတြအႀကိဳက္ဆုံးက ဖရုိဖရဲျဖစ္မႈေတြပဲ။ ေမာ္ဒန္ရဲ႕ Form ပုံစံနဲ႔ Content အေၾကာင္း အရာပုိင္း အားကုိးမႈကုိ ဆန္႔က်င္တယ္။ ပုိ႔စ္ေမာ္ဒန္ရဲ႕ အဓိကလကၡဏာေတြကုိ အၾကမ္းအားျဖင့္-
 ၁။ ျဖစ္ဆဲ တည္ဆဲ ေရာက္ဆဲခဏတာအခ်ိန္ေလးကုိ ဂရုစိုက္တယ္
 ၂။ စာသားေျပျပစ္စီးဆင္းမႈကုိ ဆန္႔က်င္ၿပီး ပုိင္းစစိတ္မႊာျဖတ္ေတာက္ပစ္ရတာကုိ သေဘာက်တယ္။
 ၃။ အေျဖာင္႔သေဘာအဓိပၸာယ္ေတြကို အခ်ဳိးဖ်က္တယ္။
 ၄။စာသားစကားလုံးေတြကုိအထပ္ထပ္ဆင္ျခင္တယ္။
 (ဥပမာ-ေရွ႕ကစကားလုံးကုိ ေနာက္စကားလုံးက ျပန္ၿပီး ေမးခြန္းထုတ္တာမ်ဳိး)
၄။ ေမာ္ဒန္ဟာ သိမႈေဗဒကုိ အေျခခံတယ္ဆုိရင္
ပို႔စ္ေမာ္ဒန္ဟာ အဲဒီသိမႈကေနရလာတဲ႔ အရွိတရား Reality ကုိ အေျခခံ တယ္။

(ဂ)ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာ ဘယ္လဲ

 ျမန္မာကဗ်ာအေရြ႕အေနနဲ႔ဆုိရင္ ၂၀၀၀ ခုႏွစ္၀န္းက်င္မွာ စတင္အားေကာင္းခဲ့တဲ့ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာရဲ႕ ေယဘုယ် လကၡဏာေတြကုိ စတင္သတ္မွတ္သင့္ၿပီလုိ႔ ထင္မိပါတယ္။ ျမန္မာေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာဟာ အေသအခ်ာရွိခဲ့ပါတယ္။ ရွိေနပါ တယ္။ ဒါေပမယ့္ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာရဲ႕ လက္ရွိသြားေနတဲ့ လမ္းေၾကာင္းဟာ အီ စျပဳေနၿပီလုိ႔ ထင္ပါတယ္။ အခု ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၀န္းက်င္ ကဗ်ာေရးဖြဲ႔ေနၾကတဲ့ လူငယ္/ လူလတ္ပုိင္း ကဗ်ာဆရာ ေတြဟာ Modern, Post Modern, LP, PLP, Neo, Conceptual စတဲ့ ကဗ်ာနည္းနာတကၠနိေတြကုိ ျငင္းဆန္လာတယ္လုိ႔ ထင္ရတယ္။ ပုံသ႑ာန္အရ အျပား/ ေလးေထာင့္ ကြက္ စီထားတဲ့ ကဗ်ာေတြ အေရးနည္းလာတယ္။ စကားလုံး/ ဘာသာစကား ေဆာ့ကစားမႈေတြ နည္းလာတယ္။ အဲဒီလုိ ေရးဟန္ေတြကုိ ၿငီးေငြ႔မႈ ျမန္ဆန္လာတယ္လုိ႔ ေျပာရမလားပဲ။ စာေၾကာင္း႐ွည္ေတြေတာ့ သုံးေနၾကေသးတယ္။ ႐ုိး႐ွင္းမႈ ဆီကုိ ျပန္ဦးတည္လာတယ္။ ခက္ခဲေအာင္ တမင္လုပ္မေရးေတာ့ဘဲ မေတာ္တဆေလာက္ပဲ ပါလာေတာ့တယ္။ ဘာေတြ ပုိေကာင္းလာသလဲလုိ႔ ကြၽန္ေတာ့္အျမင္ေျပာရရင္ ကဗ်ာဖတ္သူဆီ ကူးစက္မႈျမန္ဆန္လာတယ္။ အေၾကာင္းအရာ ဆန္းသစ္ မႈေနာက္ကုိ လုိက္လာတယ္လုိ႔ ျမင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာကဗ်ာအေရြ႕မွာ ျမန္မာေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာဟာ ဘာလဲဆုိတာနဲ႔ ျမန္မာေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာ ဘယ္လဲဆုိတာေတြအတြက္ ျမန္မာေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာရဲ႕ ေယဘုယ်အခ်က္အလက္ေတြကုိ ၿမိဳ႕ေတြ အလုိက္ ကဗ်ာ၀ပ္ေရွာ့ေတြ၊ ဆီမီနာေတြ က်င္းပၿပီး ေဖာ္ထုတ္သင့္ပါတယ္။ အေႏွးနဲ႔ အျမန္ဆုိသလုိ ဒီကေန႔ ျမန္မာကဗ်ာ အေရြ႕ဟာ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာကုိ ဆန္႔က်င္ေတာ္လွန္ၿပီး အသစ္အသစ္ေသာ ကဗ်ာေတြကုိ စမ္းသပ္ေရးဖြဲ႔ရင္း တည္ေဆာက္ ေနၾကဦးမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ နည္းပညာေခတ္ႀကီးထဲမွာ ကဗ်ာဟာ နည္းပညာအကူအညီနဲ႔ ဘယ္လုိ စမ္းသပ္မႈေတြ၊ ဆန္းသစ္ မႈေတြနဲ႔ ႀကဳံရဦးမလဲဆုိတာ ဘယ္သူမွ မေျပာႏုိင္ေသးပါဘူး။
အဆုံးသတ္အေနနဲ႔ ေျပာရရင္ ဒီဘက္ႏွစ္မ်ား ၂၀၁၂ ေႏွာင္းပုိင္းမွာ စာေပလြတ္ လပ္ခြင့္အနည္းငယ္ ျပန္ေပးလာပါ တယ္။ လြတ္လပ္ခြင့္ အနည္းငယ္ ရလာတဲ့အေလ်ာက္လည္း ကဗ်ာဆရာေတြက ေသြးတုိးစမ္းေရးၾကတယ္။ ပုိမုိ တုိက္႐ုိက္ ဆန္႔က်င္ၿပီး ေရးၾကည့္တယ္။ ေခတ္ကာလနဲ႔ ကဗ်ာအေရြ႕အရလည္း ပင္မေရစီး ေခတ္ေပၚကဗ်ာဟာ အရင္ကထက္ အလကၤာေတြ၊ နိမိတ္ပုံေတြ ေလ်ာ့ေရးလာၾကတာလည္း ပါတယ္။ ေခတ္ေပၚ/ ေခတ္ၿပိဳင္ကဗ်ာဟန္ ေရာေထြးမႈေတြ၊ ကဗ်ာ ဆုိင္ရာ နည္းနာအသစ္ေတြ ေပၚလာတယ္။ ဒါဟာ အုပ္ခ်ဳပ္သူလူတန္းစားအေန အနည္းငယ္အေလ်ာ့ေပးမႈအေပၚမွာ ကဗ်ာ ဆုိင္ရာသိမႈ/ ျဖစ္ထြန္းမႈေတြ တုိးတက္လာတယ္လုိ႔ ေျပာရမွာပါပဲ။ ဘယ္လုိပဲ ကဗ်ာဟန္ေတြ ေျပာင္းလဲသြားပါေစ၊ အေၾကာင္းအရာေတြ ေျပာင္းလဲေနပါေစ။ ျပည္သူ အလုိမရိွတဲ့၊ ျပည္သူကုိ မတရားဖိႏွိပ္တဲ့ အစုိးရရွိေနသေရြ႕၊ ျပည္သူ လုိလားတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ မအုပ္ခ်ဳပ္သေရြ႕ေတာ့ ျပည္သူ႔ အတြက္ဆုိတဲ့ ကဗ်ာေတြက ရွိေနဦးမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက တစ္ပုိင္း ပါ။ ျပည္သူလုိလားတဲ့ ျပည္သူ႔အေရး ေရွး႐ႈတဲ့ ေခါင္းေဆာင္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ရင္ ျမန္မာစာေပနဲ႔ ကဗ်ာေလာကဟာ စာေပ တုိးတက္ေရး တစ္ခုတည္းကုိပဲ ၾကည့္ၿပီး ေရွ႕ဆက္တုိးရမွာျဖစ္တဲ့အတြက္ ႏုိင္ငံတကာစာေပ/ ကဗ်ာေလာကကုိ ဒီထက္ပုိ ထုိးေဖာက္ ၀င္ေရာက္လာႏုိင္မယ္။ ကဗ်ာဆုိင္ရာသိမႈေတြ၊ အျမင္ေတြ၊ ယဥ္ေက်းမႈေတြ ဖလွယ္လာႏုိင္မယ္။ ေနာက္ၿပီး ကဗ်ာဖတ္သူ ဘက္ကလည္း အာဏာရွင္ အစိုးရလက္ထက္မွာ ဖိႏွိပ္ထားခဲ့တဲ့ ပညာေရး အသိအျမင္ေတြ ျပန္လည္ ႏုိးၾကားလာမႈနဲ႔အတူ ကဗ်ာခံစားႏုိင္စြမ္းေတြ တုိးတက္လာမယ္။ ဆႏၵျပစရာ၊ လမ္းထေလွ်ာက္စရာ၊ တရား႐ုံးခ်ိန္း သြားစရာ မရွိေတာ့တဲ့အတြက္ စာဖတ္ခ်ိန္၊ ကဗ်ာဖတ္ခ်ိန္ေတြ ပုိရလာပါ။ ကဗ်ာဖတ္သူေတြရဲ႕ အသိအျမင္ ဗဟုသုတေတြ ျမင့္မား လာတာနဲ႔အမွ် ကဗ်ာ ေရးသားဖန္တီးသူေတြကလည္း ကဗ်ာအေရြ႕၊ ယဥ္ေက်းမႈအေရြ႕၊ နည္းပညာ အေရြ႕ေပၚ မူတည္ၿပီး ကဗ်ာအေရြ႕အသစ္ေတြ ေဖာ္ေဆာင္လာႏုိင္မယ္လုိ႔ ထင္ပါတယ္။
ျမန္မာကဗ်ာ ဆက္လက္စီးဆင္းပါေစ။ အားလုံးကုိ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

မင္းနဒီခ

ကုိးကား။
၁။ မင္းခက္ရဲ - ပုိ႔ေမာ္ဒန္ စာေပသမုိင္း
၂။ ေဇယ်ာလင္း - ျဖစ္ႏုိင္ေခ်ရွိေသာ ေခတ္ၿပိဳင္ျမန္မာကဗ်ာအလားအလာမ်ား
၃။ ေနာက္ဆက္တြဲ ကဗ်ာမ်ား
(၁) ယခုမွစ တ၀က္စီ - ေမာင္ျပည့္မင္း
(၂) ကားသေဘၤာ - လင္းရမၼာ
(၃) နစ္ျမွပ္ျခင္း - ခင္ေအာင္ေအး


ယခုမွစ တစ္၀က္စီ

ခင္ဗ်ားဗ်ာ ကၽြန္ေတာ့္ေနရာက စဥ္းစားၾကည့္ပါ
ေပ်ာ္ရႊင္ေနဆဲ ဆဲဆုိခံလုိက္ရသလုိ
အစ္ကို ညီေလးေနရာက ခံစားၾကည့္ပါအစ္ကုိရာ
မျဖစ္ႏုိင္တဲ့ ဘ၀ႏွစ္ခု သူမ ဘာလုိ႔ ေပါင္းစပ္ခ်င္ရတာလဲ
(ဒီေနရာမွာ ခင္ဗ်ား၀င္ရၿပီ)
ျပန္လည္ေခ်ပျခင္းၾကားႀကီးနဲ႔ ေရကုိယူ
အုိးကုိ မတုနဲ႔ ေမာင္တုိ႔ရာ
ျဖစ္တတ္တာေတြလည္း ျဖစ္ကုိ ျဖစ္တတ္လြန္း
မျဖစ္ႏုိင္တာေတြကလည္း ျဖစ္ကုိ ျဖစ္မလာႏုိင္ပါ
( ခင္ဗ်ား ၀င္ပါရျပန္ပါၿပီ)
ပစ္ခ်လုိက္ရမလား၊ ပစ္ခ်လုိက္ရမလား ဆုိတဲ့အသံ
ဘယ္သူတုန္႔ျပန္ခဲ့ဖူးပါသလဲ
ကုိယ္က ပစ္သာ ခ်လုိက္စမ္းပါဗ်ာ၊ ပစ္သာ ခ်လုိက္စမ္းပါဗ်ာ
အဲဒီလုိ တုန္႔ျပန္ဖူးပါရဲ႕၊ ေရႊထုပ္ႀကီးလုိခ်င္လုိ႔ပါ
(ခင္ဗ်ား ၀င္ပတ္သက္ရဦးေတာ့မယ္)
သစ္ခုတ္သမားဟာ ဘ၀တစ္သက္တာ ဗီလိန္ပါ
လမ္းဘားဂ်က္ဟာ လူၾကမ္းသ႐ုပ္ေဆာင္ပါ
သားကုိ ဆုိင္ကယ္ကယ္ရီမလုပ္ေစခ်င္ဘူး
သမီးကုိ အဲဒီဆုိင္မွာ သီခ်င္းမဆုိေစခ်င္ဘူး
ခဏေလးပါ ခဏေလးပါ
ေနပြင့္လာရင္ ေပ်ာ္စရာပါ
ခဏေလးေစာင့္ပါ ၀င္သူမ်ားအားလုံးေပ်ာ္ရမွာ။

     ေမာင္ျပည့္မင္း

ကားသေဘၤာ

ဆိပ္ကမ္းမွာ ေသာင္တင္ေနတဲ့ ေ၀လကားေတြကို ယမန္ေန႔ နံနက္ ၉း၂၈ က အၿပီးသတ္ ပင္လယ္ဆီ ျပန္ပုိ႔
Source: Facebook.com

အာေခါင္ျခစ္ၿပီး ဒုိးနတ္ေပၚ ျဖဴးေပးလုိက္တယ္
ရလာတဲ့ လုိအပ္ခ်က္ အေသးစားေတြဟာ ေျခမွာ တြဲေနတဲ့ အႀကီးစားဗုံးသီး
ထူးဆန္းအံ႔ဖြယ္ ၀က္ဘ္သတင္းေတြဟာ Google Reader ေပၚဆက္တုိက္ ခုန္တက္ေနဆဲ
အာ႐ုံေၾကာအားနည္းလာတဲ့ ရင္ခုန္ဖြယ္အခ်ိန္ေလးေတြ
တစ္မိနစ္စာ မ်က္စိမွိတ္လုိ႔ အားျပန္ယူတုိင္း
ေသဆုံးသြားတဲ့ ဆဲ ကုေဋကုဋာ
လက္မည္းႀကီးဟာ ေၾကာက္စရာပါ
အိမ္သာတက္လည္း ငါပဲ
ရႊံ႕ေတြကုိင္လည္း ငါပဲ
ထမင္းစားေတာ့လည္း ငါပဲ
အမယ္ေလး လက္မည္းႀကီး လက္မည္းႀကီး
မည္းနက္ေျပာင္ေမွာင္ မဟူရာ ပိတုန္းေရာင္ ေကသာထေနတဲ့ သူ႔ဆံသားေလးေတြ
အာရုံေၾကာအားနည္းလာတဲ့ ရင္ခုန္ဖြယ္အခ်ိန္ေလးေတြ
ဇာတ္လမ္းသြား ဂိမ္းထဲက အတြဲလုိက္ထြက္လာတဲ့ က်ည္ဆံေတြ
ကုိၾသဒိနိတ္ပြိဳင့္ေတြ အေသအခ်ာခ်ိန္ၿပီး ေခါင္းနဲ႔ပစ္တုိက္လုိက္
ေျခနဲ႔ ကန္ေက်ာက္လုိက္
ဆိပ္ကမ္းမွာတင္ ေသာင္ ေနေသးတဲ့ ေ၀လကားေတြ
အ၀လြန္လာတဲ့ ကမာၻႀကီးမွာ ေသစရာ ေသရာေတြ အမ်ားႀကီး
ဒီေန႔ မင္းကုိ ငါ သတ္ရလိမ့္မယ္
ေက်ာ္ပစ္လည္း အလြတ္ရေနတဲ့ ဇာတ္လမ္း။

       လင္းရမၼာ

နစ္ျမွပ္ျခင္း

အရင္ဦးဆုံး ေရပူစီေဖာင္းေလးေတြ မ်က္စိထဲျမင္ေယာင္မိတယ္
ေနာက္ the Piano စႏၵယားႀကီးနဲ႔ အတူ ေဖာက္ျပန္တဲ့ မယားျဖစ္သူကုိ ေရထဲ နစ္ျမွပ္ေစတဲ့ ျပကြက္
သံတန္ခ်ိန္ေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းတည္ေဆာက္ထားတဲ့ Titanic
သေဘၤာႀကီး တအိအိေရထဲ နစ္သြားပုံ ျမင္ကြင္းေတြဟာ သ႐ုပ္ေပၚလြန္းၿပီး
မျမင္ရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြရဲ႕ နစ္ျမွပ္ျခင္းေခါင္းစဥ္ေအာက္ သြင္းယူႏုိင္ဖြယ္ရာ
က်ဳပ္က အ တယ္၊ န တယ္၊ ထူ တယ္၊ ထုိင္း တယ္
အဲဒီမွာ စကားပုံေတြ ကားထြက္လာတယ္
ဗူးေတာင္းနစ္၍ ေဇာင္းျခမ္းေပၚတယ္တဲ႔ ပတၱျမားမွန္ရင္ ႏြံမွာ ဘယ္နစ္မလဲ
၀ါးနဲ႔သာ ကူထုိးလုိက္ေတာ့ ေရနစ္ေနသူကုိ အသာကေလး မယူသြားကာ
ထူးခၽြန္ေအာင္ျမင္သူရဲ႕ ဘ၀ဇာတ္လမ္း
ေဟ့ ဒီမွာ ရာသီဥတုအေျခအေနေတြနဲ႔ စပ္လ်ဥ္းလာရင္ ငွက္ေတြကုိသာ ေရြးလုိက္ပါ
၁၀ ရက္ေလာက္ စမ္းသုံးၾကည့္ပါ ႏွစ္မ်ဳိးလုံး ရွိေနတာကုိ ႏွစ္သက္ပါ
ဂၽြန္ဟင္နရီဖာ့သည္ ပုိးေကာင္မ်ားကုိ ေက်ာက္ပန္းေတာင္းနယ္ ဆားတုံးရြာ ေဒၚဗုံတုတ္ ပုရပုိက္အမွတ္ ၂ အရ ကုိလွေရႊတုိ႔က ကြ်န္ေတာ့္ကုိ ခင္မင္သည္ဟု ယူဆပါတယ္ဟု ယူဆပါတယ္ဟု ယူဆပါတယ္ တျဖည္းျဖည္းနစ္ဆင္းသြားလုိက္တာ ျပႆနာစုံလုံးကုိ သိမ္းက်ဳံးၿပီး ဆြဲနစ္လုိက္မတတ္ ေရပူေပါင္းေလးေတြ ပလုံစီလုိက္ကာ လူထုနဲ႔ အေတာ္ကုိ ကင္းကြာေနတဲ့အျပင္ ေျခသလုံးအိမ္တုိင္ တစ္ပူေပၚႏွစ္ပူ ဆင့္သတဲ့ သိၿပီ ေလာကႀကီးဟာ လုံး၀စိတ္၀င္စားစရာ မေကာင္းတဲ့အျပင္ ေတာ္ေတာ္ပ်င္းစရာေကာင္းေပတာပဲ တဲ့

           ခင္ေအာင္ေအး